„Drakula” (1992)

Schyłek XIX wieku. Młody prawnik Jonathan Harker przyjeżdża do zamku w Transylwanii w celu sprzedania hrabiemu Draculi posiadłości w Anglii. Podczas rozmowy Draculi wpada w oko zdjęcie narzeczonej Harkera, Miny, która do złudzenia przypomina mu jego utraconą przed kilkuset lat ukochaną. Wampir zamyka prawnika w zamku, po czym wyrusza do Londynu, aby zyskać kolejną oblubienicę.

Kasowy przebój Francisa Forda Coppoli. Obsypana licznymi nagrodami (m.in. trzema Oscarami) adaptacja ponadczasowej powieści Brama Stokera. Choć film wprowadził kilka istotnych zmian w znaną czytelnikom historię książkową (jak na przykład rozbudowanie wątku miłosnego Draculi i Miny) to powinien stanowić swego rodzaju instrukcję dla innych twórców przenoszących prozę na ekran, bowiem Coppoli, pomimo kilku cięć fabularnych, udało się nie spłycić zarówno problematyki, jak i bohaterów, stworzonych przez Stokera. I choć wielu widzów zarzuca tej produkcji wyższość melodramatu nad horrorem, muszę nie zgodzić się z tą opinią. Owszem, całość utrzymana jest w klimacie lekko romantycznym, aczkolwiek wątek miłosny nie jest jedynym – scen grozy jest aż nadto, aby zadowolić wielbicieli horroru.

Draculę poznajemy, jako młodego bojownika kościelnego, który po samobójczej śmierci jego ukochanej odwraca się od Boga, zawierając pakt z Siłami Ciemności. Czterysta lat później, podczas spotkania z Harkerem prezentuje się, jako pozornie sympatyczny staruszek z fantazyjną fryzurą, który, dzięki znakomitej pracy kamery, zwracającej uwagę widza na wszystkie podejrzane zachowania hrabiego sprawia iście złowieszcze wrażenie. Początkowe sceny na zamku Draculi przeładowano dalece posuniętą grozą, którą podobnie, jak i cały seans dodatkowo potęguje idealnie zsynchronizowana z obrazem ścieżka dźwiękowa, skomponowana przez Wojciecha Kilara. Nie uświadczymy tutaj zbyt wiele dosłowności w prezentowaniu makabry, aczkolwiek same ujęcia unikającego lustra i oblizującego zakrwawioną brzytwę hrabiego dzięki operatorowi robią naprawdę spore wrażenie. Kulminacja mrożących krew w żyłach, nadnaturalnych wydarzeń na zamku w Transylwanii ma miejsce podczas rozbuchanej erotyzmem sceny łóżkowej pomiędzy Harkerem i trzema wampirzycami, które ostatecznie decydują się na wypicie krwi niemowlęcia. W dalszej części seansu Dracula przybierze postać dystyngowanego, odmłodniałego dżentelmena, na czym nie skończą się jego liczne metamorfozy, bowiem wampir jest zdolny między innymi przybierać postacie wilkołaka, uskrzydlonego upiora (największy popis wizualny charakteryzatora) oraz plagi szczurów, z czego skwapliwie będzie korzystał podczas walki ze swoimi wrogami. Według mnie Gary Oldman w roli Draculi wypadł zdecydowanie najlepiej, co szczególnie rzuca się w oczy podczas jego interakcji z Harkerem, młodziutkim Keanu Reeves’em, który aktorsko pozostawał daleko w tyle za swoim starszym kolegą.

Kiedy akcja przeniesie się do Anglii poznamy drugiego ciekawego protagonistę, Abrahama Van Helsinga (perfekcyjna kreacja Anthony’ego Hopkinsa)- charyzmatycznego, nadpobudliwego i mocno nietaktownego genialnego lekarza, który zostaje wezwany do niezwykłego przypadku z pozoru samoistnej utraty krwi u młodej damy, Lucy, przyjaciółki Miny. W tym momencie nastąpi według mnie najciekawszy ciąg wydarzeń, pełen grozy idealnie współgrającej z realiami XIX-wiecznej egzystencji klasy wyższej, podkreślanej pięknymi kostiumami i przepychem mieszkaniowym, a to wszystko w towarzystwie mrożącej krew w żyłach nocnej scenerii. Kiedy Van Helsing odkryje już tajemnicę choroby Lucy, co niestety nie uchroni jej przed śmiercią, widz będzie miał szansę skonfrontować się z najbardziej przerażającą sceną w filmie, mającą miejsce w kaplicy, miejscu spoczynku dziewczyny. Moment, kiedy odziana w biel wampirzyca schodzi w dół krypty z dzieckiem na ręku w takt subtelnej, nastrojowej muzyki i późniejsze jej unicestwienie to prawdziwa kwintesencja horroru – mroczny klimat, osiągnięty tutaj przez Coppolę zasługuje, co najmniej na Oscara. Oczywiście, wszystkie te nadnaturalne wydarzenia (łącznie z pożywiającym się owadami, oddanym sługą Draculi, Renfieldem) stanowią tło dla właściwej problematyki filmu – zakazanej miłości potężnego wampira do śmiertelniczki. Odnoszę wrażenie, że Winona Ryder (odtwórczyni roli Miny) na początku swojej kariery miała niesamowite szczęście do ról w kasowych hitach, tak też jest i w tym przypadku. Pomimo jej niepotrzebnej egzaltacji w niektórych ujęciach w ogólnym rozrachunku idealnie wczuła się w swoją postać, tym samym przyczyniając się do sukcesu jednej z najpopularniejszych par kinematografii – okrutnego i równocześnie samotnego, pragnącego odzyskać utraconą miłość hrabiego Draculi i opętanej jego zwierzęcym magnetyzmem, niewinnej damy z wyższych sfer. Nie lubię wątków miłosnych w horrorach, aczkolwiek muszę przyznać, że Coppoli udało się zyskać moją uwagę, podsycając zaciekawienie finałem tego niecodziennego romansu. A zakończenie istotnie robi wrażenie swoją nieefekciarską widowiskowością, przeładowaną zarówno zapierającą dech w piersiach akcją, jak i mocną grozą.

„Drakula” jest typowym przykładem na to, jak sprawnie przenieść na ekran kultową prozę, urozmaicając ją nowymi wątkami i co najważniejsze nieopatrznie jej nie spłycając. Tutaj dosłownie wszystko stoi na wysokim poziomie od kostiumów i scenografii przez ścieżkę dźwiękową i klimat po wciągającą fabułę i perfekcyjną obsadę do tego stopnia, że naprawdę nie sposób jest orzec, który element składowy filmu wypadł najlepiej. Jak dla mnie to najlepszy horror wampiryczny, jaki kiedykolwiek nakręcono, bezapelacyjne arcydzieło amerykańskiej kinematografii!