Loretta Jamison w młodości pokłóciła się z rodzicami i uciekła ze starszym
od siebie mężczyzną. Teraz, po latach, mąż ją opuścił zostawiając z dwójką
dzieci, Rebeccą i Tylerem. Kiedy młodzi dostają zaproszenie od dziadków na
tydzień pobytu w ich domu Loretta ma wątpliwości, ale ostatecznie daje się
przekonać, planując w tym czasie rejs z chłopakiem. Po przyjeździe w spokojne
okolice, gdzie mieszkają rodzice ich matki, Tyler i Rebecca nie kryją
podekscytowania z pierwszego spotkania z rodziną. Dziadkowie bardzo się starają
umilić im pobyt, ale nieprzewidziane drobne nieprzyjemności z czasem rzutują na
ich relację. Młodzi starają się przymykać oczy na przypadłości osób starszych,
ale ich coraz bardziej niepokojące zachowanie zmusza Beccę i Tylera do
zgłębienia tych incydentów.
M. Night Shyamalan, twórca między innymi „Szóstego zmysłu”, „Znaków”,
„Osady”, „Kobiety w błękitnej wodzie” i „Zdarzenia”, tym razem postanowił
zmierzyć się ze stylistyką verite,
przedtem spisując scenariusz estetyką nieco odbiegający od jego wcześniejszej
twórczości. I dobrze, bo pomijając „Szósty zmysł” nigdy nie pałałam wielkim
uwielbieniem do twórczości Shyamalana, choć też nie mogę określić jego filmów
mianem gniotów. „Wizytę”, jak na standardy jej reżysera, zrealizowano małym
kosztem (5 milionów dolarów). Zarówno technika „kręcenia z ręki”, jak i
specyfika scenariusza nie wymagały wielkich nakładów pieniężnych, dzięki czemu
Shyamalan mógł udowodnić niedowiarkom, że potrafi jeszcze nakręcić coś godnego
uwagi bez wielomilionowego budżetu. Coś, co pomijając wszystko inne
nastręczałoby opinii publicznej problemów z klasyfikacją gatunkową. „Wizytę”
najczęściej szufladkuje się, jako horror komediowy, ale w mojej ocenie film ma
więcej z thrillera – chociaż istotnie, paroma pojedynczymi sekwencjami twórcy
starali się przestraszyć odbiorców. Jest ich jednak zbyt mało, żebym potrafiła
rozpatrywać ten obraz w kategoriach horroru.
„Wizyta” to jeden z tego rodzaju tworów, w trakcie którego, zaangażowany w
fabułę widz, ma szansę uświadczyć całej gamy, często sprzecznych emocji
(niepokój, przygnębienie, rozbawienie), bo scenariusz nie zamyka się w jednej
konkretnej konwencji, ani myśląc jednotorowo ukierunkowywać uczuć odbiorcy.
Widać, że Shyamalan bardzo długo pracował nad dialogami, dopieszczając kwestie
w najdrobniejszych szczegółach, przez co wiele smaczków (szczególnie natury
komediowej) zasadza się właśnie na konwersacjach. Podobną dbałość zauważyłam w
charakterystyce bohaterów oraz ich odtwórcach. Poświęcając tak dużo uwagi sympatycznym
młodocianym postaciom – błyskotliwej domorosłej operatorce Becce (Olivia
DeJonge) i jej cierpiącemu na mizofobię, parającemu się rapem bratu Tylerowi
(Ed Oxenbould) – scenarzysta z pomocą aktorów sprawił, że właściwie z miejsca się
do nich przywiązałam, tym samym z trwogą, doprawioną nutką humoru śledząc ich
losy. W największy zachwyt wprawiał mnie Tyler, szczególnie kiedy zaczynał
rapować, ale doskonałych, prześmiewczych sekwencji z jego udziałem było więcej.
Wystarczy choćby przytoczyć moment wręczenia mu kamery przez Beccę ze
wskazówką, aby w roli operatora był chłodny, stonowany, po czym w następnym
ujęciu widzimy rozdziawioną paszczę wygłupiającego się dzieciak, ignorującego
przykazania starszej siostry. Równie zabawna jest scena, w której Tyler na
widok nagiej babci „kamienieje” i śmiertelnie poważnym tonem informuje Rebeccę,
że zaczął tracić wzrok. Jego siostra natomiast stanowi idealną przeciwwagę dla
beztroski chłopaka, swego rodzaju głos rozsądku, z czułością okiełznujący
niefrasobliwość najmłodszego Jamisona. Naprawdę bardzo przyjemny duecik, przez
długi czas właściwie dźwigający na swoich barkach cały humorystyczny ciężar
scenariusza. W kinie grozy przyjazd protagonistów w jakieś wcześniej
nieodwiedzane miejsce zazwyczaj stanowi preludium do koszmarnych wydarzeń i tak
też jest w „Wizycie”. Tyle, że Shyamalan wstrzela się w konwencję w dosyć
nietypowym stylu, najpierw sugerując widzom odwieczny strach dzieci do
starszych osób, borykających się z ograniczeniami własnych ciał. Wypróżniający
się w pieluchy dziadek, opętany manią prześladowczą i sporadycznymi
pragnieniami wyjścia na bal przebierańców, który jak można się domyślić miał
miejsce lata temu. I ekscentryczna babcia, strasząca dzieci w moim zdaniem
najbardziej niepokojącej sekwencji skradania się na czworakach pod domem i
wpadająca w szał po godzinie 21:30, kiedy to często zupełnie nago drapie
ściany, wymiotuje i trzaska drzwiami. Dzieci oczywiście są przerażone jej
nocnymi ekscesami, ale przynajmniej do Becci trafiają wyjaśnienia dziadków,
skruszonych własnymi słabościami psychicznymi i cielesnymi. Tyler, wręcz
przeciwnie, jest podejrzliwy, co siostra przez długi czas zrzuca na karb
niezrozumienia ograniczeń osób starszych, które naturalną koleją rzeczy
prowadzą do irracjonalnego strachu. Tyle, że my, widzowie, podzielamy opinię
chłopca. Pomimo mylących zabiegów scenarzysty, od początku zdajemy sobie
sprawę, że to jedynie wymówki, mające zaciemnić prawdziwy obraz gospodarzy.
Oprócz fabularnej prostoty, wzbogaconej przewrotnością gatunkową i
starannej charakterystyki bohaterów „Wizytę” wzbogaca również aura tajemnicy,
co do prawdziwej natury ekscentrycznych dziadków oraz zawartości piwnicy, do
której nie wolno schodzić ich młodym gościom. Mimo, że film nakręcono w
stylistyce verite kamera, aż do
końcówki jest bardzo stabilna, chwilami wręcz zapomina się, że to obraz
„kręcony z ręki”, a operatorom udaje się wykrzesać maksimum tajemniczości z dosłownie wszystkich ujęć bazujących na podskórnym napięciu.
Każdorazowy nocny incydent z szalejącą babcią wręcz oszałamia zręczną grą
cieni, zwielokrotniającą złowieszczy wydźwięk ujęć zdominowanych wskakującą
nagle w kadr wykrzywioną twarzą staruszki z pustym wzrokiem. Skąpane w gęstych
ciemnościach pomieszczenia i ciągłe akcentowanie za pomocą obrazu możliwości
wychynięcia czegoś z mroku potęgują również sekwencje samotnych wędrówek
młodych bohaterów po krótkim korytarzu. Może nie strasząc, ale na pewno silnie
trzymając w napięciu, jak na dobry dreszczowiec przystało. Szkoda tylko, że
wiele z tego dosłownie wyparowuje tuż po zwrocie akcji – wyjawieniu mrocznej
tajemnicy dziadków Becci i Tylera, której przyznaję nie udało mi się przewidzieć UWAGA SPOILER
(znów ta genialna przewrotność, która kazała mi zastanawiać się nad zawartością
piwnicy oraz prawdziwą naturą przypadłości starszych ludzi, zamiast pobiec w
innym, zaciemnianym przez twórców kierunku) KONIEC SPOILERA. Kiedy tylko sekret znika zostaje
wydmuszka (poza ujęciem smarowania po twarzy chłopaka zabrudzoną pieluchą),
bazująca na nierównych, chaotycznych pojedynkach, wyjałowionych z mocniejszego
klimatu i co gorsza przez nadmierną chwiejność kamery uniemożliwiających
właściwe wczucie się w dramat młodych ludzi.
Pomijając końcówkę „Wizyta” to jeden z lepszych thrillerów, jakie dane mi było obejrzeć w
ostatnim czasie. Nie ma tutaj zawrotnej, efekciarskiej akcji, czy licznych
zaskoczeń. Jest zwyczajna, czasem przygnębiająca, czasem trzymająca w napięciu
historyjka podlana sporą dawką dobrego, niewymuszonego humoru, którą ogląda się
z prawdziwą przyjemnością, głównie przez jej przewrotność oraz wzbudzające
sympatię sylwetki znakomicie sportretowanych młodocianych bohaterów. Polecam
fanom nienapuszonych, pozbawionych denerwującej toporności dreszczowców, które
zachwycają lekkim ujęciem tematu, bez pretensji do czegoś śmiertelnie poważnego.