W
lesie w niemieckiej miejscowości Weigerin stoi tajemnicza góra,
Wildschweinberg. Tutejsi mieszkańcy nie zapuszczają się w ten
rejon, co może mieć związek z zaginięciami ludzi, do których
dochodziło tutaj w przeszłości. Przyjezdni też zwykle omijają to
miejsce, ale pochodzący z Polski, szukający brata ksiądz katolicki
Tadeusz Nowak i jego siedemnastoletnia towarzyszka Hania, mają
powody, by odwiedzić to pozornie opuszczone miejsce. Ledwo uchodzą
z życiem, duchownego to jednak nie zniechęca. Zamierza dokładnie
przeszukać to owiane złą sławą miejsce, w czym ma mu pomóc
między innymi Marek Żuk, małomówny, gburowaty
dwudziestosiedmioletni Polak pracujący w tutejszym zakładzie
mięsnym. Mężczyźni nie zdają sobie sprawy z niebezpieczeństwa,
jakie niesie ich przedsięwzięcie.
„Budząc
diabły” to powieściowy debiut Piotra Sawickiego, pochodzącego z
Wrocławia autora recenzji i artykułów, dwukrotnie wyróżnionego w
ogólnopolskim konkursie dla krytyków filmowych im. Krzysztofa
Mętraka. Autora opowiadań grozy (między innymi „Karyny”,
uświetniającej „W cieniu Bangor. Antologię inspirowaną prozą
Stephena Kinga”) oraz książek niebeletrystycznych: wśród nich
interesujący zbiór recenzji filmowych pod wiele mówiącym tytułem
„Odrażające, brudne, złe: 100 filmów gore”. „Budząc
diabły” to dosyć obszerna (trochę ponad sześćset stron),
wydana zarówno w miękkiej, jak i twardej oprawie przez Dom Horroru,
zilustrowana przez Pawła Kasprzyka, z genialną okładką
zaprojektowaną przez Macieja Kamudę, proza ekstremalna skąpana w
stosownie tajemniczej nadnaturalnej atmosferze, która powinna
zainteresować też miłośników mitologii słowiańskiej.
Wreszcie
doczekałam się powieści grozy od Piotra Sawickiego, człowieka,
który, jak już zdążyłam się zorientować, nie tylko ma
imponujące rozeznanie w szeroko pojętym horrorze, ale też pisarski
warsztat sprzyjający tworzeniu rzeczy... wielkich? Cóż, na razie
mogę powiedzieć tyle, że Piotr Sawicki ma dużą szansę dołączyć
do grona najbardziej rozpoznawalnych polskich autorów literatury
grozy. Takie przeczucie miałam już wcześniej, a jego debiutancka
powieść jeszcze je wzmogła. Nie od razu. Po mocnym, intrygującym
prologu z udziałem grupki dzieci ze wschodnioniemieckiej
miejscowości Weigerin, gdzie toczy się cała akcja „Budząc
diabły”, przyszła pora na przedstawienie, jak się okaże tylko
części, ważniejszych uczestników szykującego się „dramatu”.
I tutaj zaczęły się schody, bo w tym wąskim gronie nie potrafiłam
znaleźć ani jednej osoby, z którą mogłabym „nawiązać choćby
wątłą nić porozumienia”. Nijak nie potrafiłam odnaleźć się
w tym towarzystwie. Marek Żuk już jakiś czas temu wyemigrował z
Polski i osiadł w Weigerin. Pracuje w tutejszym zakładzie mięsnym,
a mieszka w obskurnym wynajętym mieszkanku w starej kamienicy, w
najbliższym sąsiedztwie mając zapijaczonego, bynajmniej nie
dbającego o czystość, wiecznie spłukanego rodaka. Człowiek ten
napawa Żuka wstrętem, podobnie jak, wydaje się, cała reszta
świata. W każdym razie Marek nie ma dobrego zdania ani o swoich
kolegach i koleżankach z pracy, ani o przełożonych. Nie nawiązuje
bliższych znajomości ani ze swoimi krajanami, ani tym bardziej
„szwabami”. I „pedałami” - to jego ulubione słówko na
określenie „najgorszych z najgorszych”. Ludzi, którzy budzą w
nim największy niesmak, mniej czy bardziej uzasadnioną awersję,
pogardę. Krótko: Marek Żuk przedstawił mi się jako osoba, której
stanowczo przydałoby się jakieś bezpieczne ujście dla nienawiści,
najwyraźniej wypełniającą każdą komórkę jego wysportowanego
ciała. Po jakimś – raczej dłuższym – czasie wizerunek tego
wcześniej mocno wątpliwego bohatera (już prędzej antybohatera) w
moich oczach uległ znacznemu ociepleniu. W Żuku zajdą
fundamentalne zmiany wkrótce po przybyciu do miasta pewnego
duchownego i jego siedemnastoletniej podopiecznej. Katolicki ksiądz
Tadeusz Nowak przybywa do Weigerin na listowną prośbę od dawna
niewidzianego brata, po którym wszelki słuch zaginął. Zabiera ze
sobą ciężko doświadczoną młodą kobietę, Hanię, która wiele
mu zawdzięcza. Dziewczyna darzy go bezgranicznym zaufaniem, a on
perfidnie to wykorzystuje. Można powiedzieć z nadludzką wręcz
cierpliwością, wytrwale lepi sobie kochankę. Ten
czterdziestoparoletni ksiądz od początku ich znajomości pożąda
dziewczyny wywodzącej się z patologicznej rodziny. To jemu Hania
zawdzięcza wyrwanie się z koszmaru, jaki gotował jej przede
wszystkim ojczym. Z brudnych łap jednego lubieżnika do uświęconych
rączek drugiego, który w przeciwieństwie do swojego poprzednika,
wie, jak manipulować zagubionymi duszyczkami. W najlepszym razie
Hania może przypominać bohaterki utworów gotyckich – naiwna
niewiasta, która czeka na swojego rycerza w lśniącej zbroi. Bez
męskiego wsparcia Hania prawdopodobnie nie poradzi sobie nawet z
najmniejszymi wyzwaniami, jakie niesie życie. Przepadnie z kretesem.
Wpadnie w pajęczynę utkną przez katolickiego księdza, który ma
już dość życia w celibacie. Niemniej wciąż stara się zwalczyć
to zakazane pragnienie, apetyt, jaki obudził się w nim już przy
pierwszym spojrzeniu na tę ponętną nastolatkę. Której trudno nie
współczuć, ale... Powiedzmy, że współczesna proza przyzwyczaiła
mnie do trochę bardziej zaradnych, samowystarczalnych
przedstawicielek płci żeńskiej. Jej „niedzisiejszy” charakter
można oczywiście tłumaczyć warunkami, w jakich dorastała ta
bohaterka „Budząc diabły”. Ale to jakoś nie umniejszało we
mnie wrażenia, że Hania jakby urwała się z jakiejś
średniowiecznej legendy o smokach, zniewolonych przez nie dziewicach
i rycerzach, którzy śpieszą im na ratunek na swoich rączych
wierzchowcach.
 |
(źródło, zwiastun książki: https://www.youtube.com/watch?v=pRfBG4DJvCY)
|
Las,
a w tym lesie góra. Dzikowa Góra (Wildschweinberg), u podnóża
której dawniej stał jakiś przepastnych budynek. W 2017 roku, w
którym toczy się właściwa akcja „Budząc diabły”, niewiele
już z tego zagadkowego kompleksu zostało. Z jednej strony tej
niewątpliwie przeklętej góry w Weigerin roślinność jest
nadzwyczaj bujna, a naprzeciwko istna kraina śmierci. Krajobraz
zupełnie jak po pożarze. Może tak było, może przed laty tę
część tajemniczego niemieckiego lasu strawił ogień. Może
podczas drugiej wojny światowej, do której Piotr Sawicki, w całkiem
pomysłowy sposób odwołuje się w tej umiarkowanie krwawej,
klimatycznej opowieści o potworach. Wymyślnych kreaturach
zrodzonych w jego, jak prawdopodobnie się przekonacie, przepastnej,
doprawdy interesującej wyobraźni. Nie musimy domyślać się, gdzie
autor „Budząc diabły” szukał inspiracji. Czarne karty w
historii ludzkości, wydarzenia historyczna w pierwszej powieści
Piotra Sawickiego splatają się ze słowiańskimi legendami. Z
faktów i mitów tworzy się „szkaradna”, oślizgła,
zakrwawiona, cuchnąca budowla, w której aż roi się od
piekielnych, wygłodniałych istot. Wysuszona wiedźma z jednym
okiem, nietoperzowate bobasy, czy gargantuiczne pełzające cielsko z
ogromną paszczą, która pochłania wszelkie życia na swojej
drodze. Mięsiste, pulsujące, gąbczaste ciało tego monstrualnego
stwora nasunęło mi na myśl „Coś” Johna Carpentera i
„Towarzystwo” Briana Yuzny, ale wcale bym się nie zdziwiła,
gdyby ta kreatura tworzyła się pod natchnieniem monster movies
z lat 50-tych XX wieku. Filmów o ogromniastych stworzeniach,
siejących zniszczenie mutantach często powstałych na skutek
promieniowania jądrowego. Latające niemowlaki to już zupełnie
świeża dla mnie sprawa. W przypadku tych stworków żadnych
skojarzeń nie miałam. Nie, jeśli chodzi o ich wygląd zewnętrzny,
bo już ich ślina każdemu średnio zaznajomionemu z kinem grozy
odbiorcy „Budząc diabły” przypuszczalnie wyda się „dziwnie”
znajoma (Kosmos, te sprawy). Jest jeszcze strażnik Dzikowej Góry.
Słusznych rozmiarów chłopisko, dziki, prymitywny humanoidalny
osobnik, który na bieżąco pozbywa się nieproszonych gości. Nie
wszystkich. Niektórym daruje życie, co Sawicki ujawnia już w
prologu. Pierwszej stacji, która poza wszystkim innym, ma uczulić
nas na ten zakątek Weigerin. Przekonać, że Dzikowa Góra jest
jednym z tych (nie)naturalnych obiektów, od których najlepiej
trzymać się z dala. Siedliskiej zła, jaki wymyka się ludzkiemu
wyobrażeniu. Tajemnic, które od lat są pilnie strzeżone. Potęgi,
której nie wolno wypuścić. Zanim nastąpi spodziewana rzeź,
Sawicki będzie grał głównie klimatem. Tajemniczość,
nadnaturalność, podskórna groza. Niejasne, niedookreślone
poczucie praktycznie wszechobecnego zagrożenia w gruncie rzeczy w
ogóle mnie nie odstępowało. A czasami znacznie rosło w siłę –
sporadyczne manifestacje nieznanego, na wskroś obcego, zabójczego,
co ponad wszelką wątpliwość wylazło z góry, która dla Weigerin
jest mniej więcej tym, czym Dom Marstenów dla Kingowskiego Salem.
Góruje nad miastem niczym odrażający pomnik, niczym puszka
Pandory, która niebawem zostanie otwarta. A wszystko przez paru
Polaków, którzy rzecz jasna nie wiedzieli, co czynią. Gdyby
wcześniej dopuszczono ich do niewielkiego kręgu wtajemniczonych,
gdyby poznali prawdę o Wildschweinbergu, to pewnie i tak by nie
uwierzyli. Może poza Hanią, dziewczyną, która jeszcze nie
wypracowała w sobie krytycznego myślenia. Wygląda na taką, która
uwierzy w dosłownie wszystko, w przeciwieństwie do Marka Żuka,
który czystym zrządzeniem losu (a może to robota jakiejś mrocznej
siły?) wplątuje się w nadzwyczajną aferę zainicjowaną przez
księdza Tomasza Nowaka. A właściwie to jego brata, bo to od jego
nieodpartej ciekawości ta i tak mocno rozchwiana konstrukcja zaczęła
się walić. I to z hukiem. Z czasem Sawicki zacznie przedstawiać
nam kolejnych rozgrywających w tym niecodziennym meczu, w którym
szanse na pewno nie są wyrównane. Sprawa od początku wydaje się
być przegrana. Próżny trud, a przynajmniej tak widzą to najlepiej
zorientowane w temacie jednostki, które mimo wszystko są
zdecydowane walczyć do końca. Doprawdy ciekawa zbieranina
degeneratów, starających się przywrócić bezpieczeństwo w tej
przeklętej krainie. Świat przedstawiony w „Budząc diabły”
cechuje się ogromną plastycznością – poruszające wyobraźnię,
dostatecznie szczegółowe opisy, które miejscami ocierają się o
czystą poezję. Malownicze, ale i złowieszcze naturalne widoczki
oraz ponure, w niektórych przypadkach aż lepiące się od brudu
pomieszczania, gdzie mogłabym przysiąc autentycznie czuć nieznośny
fetor. I swego rodzaju przekrój tutejszej ludności – garść
postaci epizodycznych, które Sawicki rzadko przedstawia jedynie z
nazwiska. Większości daje jakąś przeszłość, nie zawsze
tragiczną, ale jak można się domyślić ta dobra passa teraz
dobiegnie końca. Wszystkich czeka śmieć w męczarniach. Krew,
wnętrzności, kończyny. Przemoc, seks, również mocno wynaturzony.
Nekrofilia to jeszcze nic, Sawicki pokaże Wam kopulację, jakiej
przypuszczalnie jeszcze nie widzieliście. Swoją drogą nie wiedzieć
czemu przypomniało mi się „Martwe zło” Sama Raimiego. Może
dlatego że tamto też było tak dalece, hmm, egzotyczne. Im dalej,
tym lepiej. Tym mocniej wkręcałam się w ten popaprany światek
przedstawiony, również dlatego, że dwie postacie zyskiwały w
moich oczach. Po długim wyczekiwaniu dostałam parkę, z którą
mogłam w jakimś stopniu sympatyzować. Niezbyt wielkim, ale dobre i
to.
Czytaliście
„Chodź ze mną” Konrada Możdżenia? Podobało się? Jeśli tak,
to proponuję sprawdzić „Budząc diabły”, pierwszą powieść w
pisarskim dorobku Piotra Sawickiego. Podobne klimaty. Inne diabły,
ale mam wrażenie pokrewne artystyczne dusze. Zbliżone temperamenty,
choć w świecie wykreowanym przez Piotra krwawa makabra zaznacza się
trochę silniej. Więcej tak zwanych obrzydliwości. Coś dla fanów
prozy ekstremalnej, ale i osoby, którym wygodniej w horrorze
nastrojowym – mroczne tajemnice, nadnaturalne istoty, zjawiska –
mogą znaleźć tutaj coś dla siebie. Tym bardziej, jeśli w polu
ich zainteresowań jest słowiańska mitologia. Spodziewałam się
więcej, wiem, że Piotra Sawickiego stać na więcej, ale i tak
cieszę się, że przejechałam się tą piekielną kolejką. Całkiem
soczyste mięcho to „Budząc diabły”.
Za
książkę bardzo dziękuję księgarni internetowej
Więcej nowości literackich
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz