Podsumowanie roku 2015 (najlepsze, najgorsze horrory)

Zwyczajowo przyszła pora na podsumowanie mijającego roku. W poniższym zestawieniu znajdują się wszystkie dotychczas obejrzane przeze mnie horrory, których pierwszy światowy pokaz miał miejsce w 2015 roku. Filmy podzieliłam na trzy grupy: pozycje, których nie przyjęłam pozytywnie, obrazy przeciętne, do których mam ambiwalentny stosunek i produkcje moim zdaniem całkiem udane. Rzecz jasna zestawienie jest całkowicie subiektywne, więc radzę nie przykładać wielkiej wagi do tej klasyfikacji.

Na minus

13. „Poltergeist” – moda na „wskrzeszanie” starych horrorów wciąż trwa. Twórcy remake’ów kultowych horrorów często zdają się nie rozumieć, że to co podobało się kiedyś między innymi dzięki wykorzystaniu ówczesnych efektów specjalnych niekoniecznie zda egzamin dzisiaj. Przynajmniej nie w pojęciu przeciwników CGI. Kilkadziesiąt milionów dolarów, wyłożonych na produkcję odświeżonej wersji „Ducha” Tobe’a Hoopera i przeznaczenie ich głównie na efekty komputerowe w moim pojęciu nie jest kluczem do sukcesu. Już lepiej twórcy „Poltergeista” zrobiliby, gdyby cały film, a nie tylko jego pierwszą połowę utrzymali w dramatycznym klimacie z niejasną ingerencją nadprzyrodzonego.

12. „Projekt Lazarus” – jeden z tych przypadków, gdzie treść przerasta formę. Scenariusz szczególnie innowacyjny nie jest, ale ma w sobie potencjał, w moim odczuciu przyćmiony realizacją. Za jedną z największą zmór współczesnych horrorów uważam plastikowe zdjęcia, a niestety na takowe postawili twórcy „Projektu Lazarus”. Do tego szczypta efektów komputerowych i nierobiące pożądanego wrażenia jump sceny. Cóż, dla mnie to przepis na miernotę, ale przecież nie z myślą o mnie kręcono ten film.

11. „Crimson Peak. Wzgórze krwi” – hollywoodzki sznyt, przesłodzone wątki romantyczne i parę wizualizacji duchów, aż krzyczących, że zbudowano je z pikseli to coś wręcz idealnego na wielkie ekrany. To coś, co siłą rzeczy zdobędzie serca rzeszy odbiorców, w tym również niejednego fana kina grozy. A mnie, co najwyżej ukołysze do snu.

10. „The Culling” – niektóre horrory chyba powinno się kręcić do połowy. Przerwać, zanim zapragnie się wmontować kilka efektów komputerowych. Szczególnie, jeśli prezentują się tak żenująco-zabawnie, jak w „The Culling”. Konwencjonalna fabuła filmu nie przeszkadzałaby zanadto, gdyby całość utrzymano w klimacie z pierwszej połowy, ale niestety pragnienie popisania się głupawymi efektami zwyciężyło i… pogrążyło ten horror.

9. „The Inhabitants” – choć z moich powyższych wywodów może wynikać, że gwarancją miernego horroru są sztuczne CGI to nie jedyny element, który może skutecznie odrzucić mnie od horroru. Z równym powodzeniem całkiem ciekawie zapowiadający się film może pogrążyć amatorski montaż i nieumiejętne generowanie klimatu grozy, głównie przez rozproszoną narrację, co dobitnie udowadnia „The Inhabitants”.

8. „Dark Summer” – ghost story oddana w przybrudzonej kolorystce rodem z kina gore (takiego delikatniejszego) kontrastem mogłaby porywać, gdyby tylko jej twórcy wiedzieli, co to wyczucie w czasie podczas porywania się na jump sceny i dozowanie napięcia, które ożywiłoby nieco długie przestoje w akcji. Bo bez tego pozostaje wydmuszka, która wręcz przygniata monotonią.

7. „Szubienica” – schematyczne triki, pobieżne wizualizacje ducha, multum nieefektywnych jump scen i denerwujące drżenie kamery w chwilach nazwijmy je szczytowej grozy. Właśnie w takim kierunku podąża wiele horrorów verite, w tym rozreklamowana „Szubienica”.

6. „Taśmy Watykanu” – twórcy tego tworu po długich namysłach doszli chyba do przekonania, że współczesne horrory o opętaniach odbierane są tak chłodno głównie z powodu powtarzalności motywów. A gdyby tak obok klasycznego opętania pokazać wątek rodem z „Omena”? No tak, zstąpienie na ziemię Antychrysta i zapoczątkowanie proroctwa św. Jana nie jest co prawda oryginalnym motywem w kinematografii, ale w horrorze o opętaniu może za takowe być poczytywane. Przecież ludzie wolą „Egzorcystę” od współczesnych tworów poruszających tożsamą problematykę nie dlatego, że tamto arcydzieło między innymi było przeładowane duszącym klimatem grozy i autentycznie przerażało niepowtarzalną charakteryzacją opętanej. Nie, ludzie wolą „Egzorcystę”, bo w latach jego świetności scenariusz nie był tak oklepany, jak teraz… A więc plastikowa realizacja, głupawe pomysły (scena z jajkami wspina się na wyżyny absurdu) i nieefektowna charakteryzacja opętanej nie przeszkodzą w pozytywnym odbiorze „Taśm Watykanu”… Powyższe to oczywiście ironia, bo tylko ona pomogła mi przetrwać seans tego marnego tworu.

5. „Ghoul” – i znowu „kręcenie z ręki” tyle, że w wydaniu czesko-ukraińskim. Czego tutaj nie ma? Medium, nawiedzenie, opętanie, a la plansza ouija, kanibalizm i duch jednego z autentycznych seryjnych morderców. Wydawać by się mogło, że taka różnorodność motywów jest gwarantem dynamicznego, bazującego na różnych emocjach straszaka, ale nie. Zamiast klimatyczno-szokującego wykorzystania tych konwencjonalnych wątków twórcy postawili na wyjałowioną z napięcia, częstą bieganinę po lesie, bzdurne dialogi i oczywiście rozchwianą pracę kamery, która miejscami istotnie wywołuje mdłości. Więc chyba zniesmaczyć mnie się jednak twórcom „Ghoula” udało…

4. „Area 51” – mało wam „kręcenia z ręki”? W takim razie przedstawiam kolejny twór podpinający się pod tę coraz bardziej denerwującą modę tym razem w wydaniu horroru science fiction. Oczywiście, jak na tego rodzaju kino przystało rozproszonej pracy kamery nie zabraknie, a poza tym to… no nic. Chyba, że za porywające uzna się wędrówki po Strefie 51, która kryje tak ciekawe tajemnice, że aż ma się ochotę rzucić czymś w ekran.

3. „Pod” – prolog i jeden efekt specjalny. To właściwie wszystko, co jako tako wyszło twórcom horroru science fiction pod tytułem „Pod”, bo poza tym mamy oddarty z wszelkich emocji i klimatu pokaz amatorszczyzny. Zamknięcie akcji w ciasnych pomieszczeniach, w których grasuje jakieś dziwaczne stworzenie zapewne zdałoby egzamin, gdyby tylko kreatorzy tego pomysłu stopniowali napięcie, zamiast w kółko serwować nam szybkie, nieumiejętnie zmontowane sekwencje starć z nieznanym i to po uprzedniej, rozwleczonej do granic możliwości bzdurnej, chaotycznej konwersacji bohaterów, która (i słusznie) nie nastrajała pozytywnie do dalszej części seansu.

2. „A Christmas Horror Story” – twórcy tego świątecznego dziełka chcieli chyba skonfrontować się z niemieckim folklorem, ale w dowcipnym stylu. No, cóż humor jest niskich lotów, ale nie to jest najgorsze w „A Christmas Horror Story”. Większą żałość budzą efekty komputerowe, miejscami wręcz prezentujące się jakby wprost wyjęto je z jakiejś animacji. Jedynie zakończenie tego tworu prezentuje sobą jakiś poziom, bo pozostałe naciągane rozwiązania fabularne w zamiarze mające bawić, a w rzeczywistości wywołując co najwyżej uśmiech politowania, w zamiarze mające zniesmaczać i trzymać w napięciu, a w rzeczywistości irytując zwykłą amatorszczyzną, nie mają sobą absolutnie nic do zaoferowania. Chyba, że taki humor do kogoś trafia.

1. „Muck” – a w moim odczuciu największym gniotem mijającego roku (z tych, które obejrzałam) zostaje film skierowany do specyficznego grona odbiorców. Obcując z tą produkcją nie sposób oprzeć się wrażeniu, że kierowano ją do ludzi odnajdujących się w teledyskowej stylistyce, celowo przerysowanych rozwiązaniach fabularnych i dobitnym wręcz nachalnym dowcipie. W zamyśle „Muck” miał być chyba pastiszem rąbanek, ale oczywistości, na których oparto jego scenariusz nie stawiają go na równi z błyskotliwym „Krzykiem”, moim zdaniem oczywiście, bo jak zawsze znalazły się osoby, których owa produkcja przekonała. Wszak wystarczy jedynie „nadawać na tych samych falach”, co twórcy „Muck”, ażeby zapałać sympatią do ich projektu, problem tylko w tym, że ja nadaję na innych…

Średnie

8. „Ludzka stonoga 3” – dwie poprzednie części śmiałej trylogii Toma Sixa jedynie sporadycznie uciekały się do humoru, który i tak w starciu z nagromadzeniem bezeceństw (szczególnie w dwójce) nie wywoływały ataków „oczyszczającego” śmiechu. W trójce postanowiono to zmienić i zamiast nade wszystko szokować oraz zniesmaczać odbiorców głównie ich bawić – kontrowersyjnymi wstawkami, tak więc z myślą o ludziach obdarzonych specyficznym poczuciem humoru. Znalazło się też kilka całkiem pomysłowych krwawych scen, ale nie jest to już mocna rozrywka na miarę drugiej odsłony.

7. „Contracted: Phase II” – po wspaniałej jedynce byłam mocno rozczarowana dwójką. Podczas, gdy poprzednia odsłona ochoczo odnosiła się do tradycji body horrorów, generując dodatkowo iście duszący klimat rozpadu (tak ludzkiego ciała, jak wnętrza domu głównej bohaterki) sequel poszedł w sztampę, dostosowując się do wymagań masowych odbiorców. Oprawa audiowizualna i kilka pojedynczych sekwencji gore na szczęście odrobinę rekompensują niesmak na widok fabuły, ale nie na tyle, żeby wzbudzić we mnie poczucie, choćby zbliżenia się do znakomitej jedynki.

6. „Wrota zaświatów” – najpewniej inspirowany „Naznaczonym” film bazujący na delikatnym klimacie niezdefiniowanego zagrożenia i wizualizacjach rodem z dark fantasy. Niewymagające myślenia kino na dosłownie jeden raz, które broni się przede wszystkim sprawną narracją zachęcającą do obejrzenia całości.

5. „Extinction” – filmowcy coraz częściej eksperymentują z konwencją zombie movies, zapewne dostrzegając, że opinia publiczna jest coraz bardziej zmęczona klasycznymi apokalipsami żywych trupów. Stąd coraz częstsze skupianie się przede wszystkim na dramatycznych aspektach egzystencji kilku pozostałych przy życiu bohaterów. Takie nie efekciarskie, bardziej emocjonalne, aniżeli widowiskowe podejście do horrorów o zombie zapewne nie sprosta wymaganiom wszystkich wielbicieli niniejszego nurtu, ale być może dla niejednego widza będzie miłą odskocznią od sztampy.

4. „Tajemnica Instytutu Atticus” – połączenie „Furii” Briana De Palmy z „Egzorcystą”. No dobrze, opętanie nie przejawia się tutaj tak miażdżąco, jak w ponadczasowym horrorze Williama Friedkina, ale wykorzystuje podobne motywy, co w tych dwóch filmach. „Tajemnicę Instytutu Atticus” oddano w stylistyce mockumentary i nawet jeśli zabrakło wbijających się w pamięć, przerażających sekwencji to i tak ogląda się to całkiem znośnie.

3. „Into the Grizzly Maze” – przyjemny animal attack, co nie jest częste u współczesnych reprezentantów tego nurtu. Nie ma tutaj jakiś miażdżących akcentów gore, nie ma odkrywczych rozwiązań fabularnych, ale mimo tego film przyjmuje się z wielką przyjemnością. Może przez brak przekombinowania, może dzięki umiejętnie dozowanemu napięciu, a może za sprawą wzbudzających sympatię protagonistów i pięknych krajobrazów. Jaki powód by nie był „Into the Grizzly Maze” ogląda się naprawdę bezboleśnie.

2. „Stung” – animal attack o zmutowanych osach… to nie mogło się udać, a jednak jest całkiem nieźle. Fizycznie obecne na planie rekwizyty to największy plus ten produkcji, kilka krwawych scen również oddano przekonująco, choć troszkę za mało pokazano. Obiekcje można mieć za to do na siłę dowcipnych kwestii bohaterów, które nie wywierały pożądanego, prześmiewczego efektu i jednowątkowej fabuły, która miejscami może odrobinę nużyć, co bardziej wymagających odbiorców.

1. „Mroczne wizje” – moim zdaniem najlepszy średniak (jeśli można w ogóle wartościować przeciętniaki…) głównie przez coś, co większość widzów odebrało nieprzychylnie. Otóż, w „Mrocznych wizjach” najbardziej urzekło mnie stonowanie, bo obecnie twórcy coraz rzadziej przedkładają narrację nad próby straszenia. Oglądając ten film nie miałam wrażenia, że za wszelką cenę, z wykorzystaniem wszystkich, choćby najbardziej absurdalnych środków próbuje się mnie przerazić. Odebrałam za to niewygórowane pragnienie opowiedzenia jakiejś historii, owszem zaskakującej tylko finałem, poza tym dosyć konwencjonalnej, ale i tak całkiem zajmującej. 

Na plus

15. „Maggie” – kolejne eksperymentowanie z zombie movies, kładące nacisk na ogrom cierpień pozostałych przy życiu na skutek stopniowego upadku ludzkości i przemiany w żywe trupy członków rodziny. Więcej tutaj dramatu niż horroru, ale wrażliwość twórców wystarczyła, żebym nie miała większego niedosytu. Owszem, pierwszą połowę filmu odrobinę bym podreperowała, ale nawet w takim kształcie jest dobrze.

14. „Sinister 2” – odcinanie kuponów, wiem. Zdaję sobie również sprawę, że kontynuacji osławionego tytułu daleko do poprzednika, ale w oderwaniu od jedynki można się całkiem nieźle bawić. Oczywiście, udanych jump scen jest niewiele, fabuła też do odkrywczych nie należy (choć ukłon w stronę „Dzieci kukurydzy” mnie przekonał), ale jeśli zamiast diablo przerażającego, skomplikowanego, czy innowacyjnego straszaka oczekuje się stonowanej, nieprzesadzonej w wymowie i całkiem klimatycznej rozrywki to można zaaprobować ten pomysł chociaż na tyle, żeby się nie nudzić.

13. „Harbinger Down” – jeśli w dzisiejszych czasach kręci się bazujący na prostocie wręcz naiwności horror science fiction próbujący przypomnieć nam stare, dobre czasy trzeba być przygotowanym na wzmożoną krytykę. Chyba, że trafi się na taką jednostkę, jak ja, która w opozycji do większości widzów dostrzega piękno w animatronice, trikach monterskich, efekcie miniatury i charakteryzacji, mając w poważaniu drogie efekty komputerowe.

12. „Nightlight” – horror w dużej mierze oparty na bieganinie po lesie w dodatku sfilmowany „z ręki” to nie jest coś, co zachęcałoby mnie do seansu. A jednak cieszę się, że dałam szansę „Nightlight”, bo udowadnia, że pozory mogą mylić, że nawet z takich zniechęcających pomysłów można wydobyć maksimum klimatu grozy i dosłownie namacalną aurę zaszczucia. Nie trzeba nawet zbyt wiele pokazywać, żeby rozbudzić ciekawość widza – wystarczy odrobina wyczucia gatunku i determinacja, czego nie zabrakło twórcom niniejszego obrazu.

11. „The Exorcism of Molly Hartley” – sequel „The Haunting of Molly Hartley” realizacyjnie tak nietypowo podchodzący do tematyki opętania, że już zdążył pozyskać rzeszę antyfanów. Bo przecież nie każdy dostrzeże pozytywy w klimacie rodem z filmów gore stojącym w opozycji do na ogół towarzyszącej takim obrazom nadnaturalnej aurze. Nie każdy też dostrzeże plusy w minimalizacji ingerencji komputera na korzyść fizycznych efektów specjalnych, ale jeśli ktoś jest spragniony właśnie takiego spojrzenia na jeden z najczęściej eksploatowanych w religijnym kinie grozy motywów to być może przyjmie ten film z przychylnością równą mojej.

10. „Howl” – kolejny horror stworzony przez ludzi, zdających się rozumieć, że prostota w kinie grozy często może mieć większą siłę rażenia, aniżeli nadmierne skomplikowanie, które do niczego konkretnego nie prowadzi. Tym razem postawiono na wilkołaki, w większości nieprezentujące się ciekawie, ale za to atakujące w zachwycającej, mrocznej scenerii w dużej mierze stworzonej w oparciu o zdobycze nowoczesnej technologii, co już samo w sobie jest dużym kuriozum. Nowoczesna oprawa wizualna, która niosłaby tak spory ładunek grozy i która by mnie zachwyciła to doprawdy bardzo rzadki fenomen. 

9. „Exeter” – absurdalne sytuacje, dużo wymuszonego dowcipu, drętwe postaci… Tak, wszystko to odnajdziemy w „Exeter”, ale obok niniejszych mankamentów pojawiły się też liczne plusy, które w dużym stopniu rekompensują niedostatki. Przekuwanie ogranych motywów kina grozy w coś nowego, sporo mrocznego klimatu, szczypta gore i dynamika, wymuszająca na widzach wzmożone skupienie.

8. „The Diabolical” – twórcy tego horroru ładnie sobie pograli z oczekiwaniami widzów uwarunkowanymi przez lata obcowania ze znanymi motywami kinematografii grozy. Niby wszystko toczy się znanym torem, niby wszystko jest oczywiste, ale to tylko pozory. Oprócz przewrotnego scenariusza spotkamy się tutaj z naprawdę ciekawym dramatem pewnej wzbudzającej sympatię rodziny, zniewolonej przez jakieś dziwne siły, dużą dozą napięcia i zgrabną charakteryzacją szczególnie jednej maszkary.

7. „Naznaczony: rozdział 3” – po znakomitej jedynce i przeciętnej dwójce wypadało zbić jeszcze jakiś kapitał na znanym tytule. Spodziewałam się najgorszego, ale o dziwo dostałam wzbudzającą zainteresowanie, choć mało odkrywczą historię, bazującą głównie na klimacie, a nie sztucznym efekciarstwie. Owszem, jump sceny mogłyby być nieco śmielsze, a i scenariusz miejscami niepotrzebnie skłaniał się w stronę humoru, ale ogólnie trzecią odsłonę „Naznaczonego” przyjęłam całkiem entuzjastycznie.

6. „Demonic” – dwutorowa narracja i dwie odmienne stylistyki (standardowa i kręcona subiektywnie, z ręki), odrobina intrygującego kryminału, zaskakujące jump scenki i nacechowany nadnaturalnością, mroczny klimat to przepis na całkiem oryginalną ghost story. Minimalistyczną w wymowie (efekty komputerowe są znikome) i przykuwającą uwagę treścią. „Demonic” eksperymentuje z konwencją i to całkiem udanie, przynajmniej w mojej skromnej ocenie.

5. „All Hallows’ Eve 2” – po udanej jedynce przyszła pora na kontynuowanie pomysłu halloweenowej antologii, tyle że tym razem zamiast serwować widzom cztery niedługie historyjki twórcy poszli na całość i porwali się na aż dziewięć jeszcze krótszych segmentów. Z których większość z nutą nostalgii przeniosła mnie w starą, dobrą epokę VHS-ów, zadowalając prostotą, efektami specjalnymi i klimatem.

4. „We Are Still Here” – minimalistyczny swoisty hołd oddany głównie twórczości niezastąpionego Lucio Fulciego z klimatem rodem z horrorów lat 70-tych i 80-tych, realistycznymi akcentami gore i oczywiście fabularną prostotą. Film celujący głównie w miłośników niskobudżetowych horror z ostatnich dekad XX wieku i to z takim smakiem, że nie sposób oderwać oczu od ekranu.

3. „The Hallow” – kolejny efekt pracy miłośnika starych horrorów, próbującego i to z sukcesem wskrzesić ducha kina grozy ostatnich dekad XX wieku. Pokazującego ogrom dobrodziejstw płynących z praktycznych efektów specjalnych, ale też osiągnięć współczesnych form filmowania. Silnie skontrastowane, plastyczne zdjęcia przywodzące na myśl „Labirynt fauna” zaskakująco nie przeszkadzają w przywoływaniu aury rodem z horrorów lat 80-tych. W dodatku „The Hallow” ma też coś ciekawego do powiedzenia, coś oddanego z takim ładunkiem emocjonalnym, że wprost nie można się nadziwić, iż film nakręciła osoba dotychczas niezajmująca się tworzeniem horrorów.

2. „Bone Tomahawk” – film jedynie pod koniec wykorzystujący motywy charakterystyczne dla horroru, najsilniej osadzony w westernowej stylistyce z nutką przygodówki i komedii, którego fenomenu nie jestem w stanie pojąć. Co brzmi dziwnie, jeśli weźmie się pod uwagę moją wielką sympatię do niego. Niesamowicie wciągnęła mnie podróż kilku mężczyzn śladami kanibalistycznego plemienia, choć była wielce monotonna. Doprawdy nie wiem, jakim cudem twórcom udało się rozbudzić we mnie tyle emocji, aż do krwawej końcówki nie pokazując nic wbijającego się w pamięć. Najprawdopodobniej właśnie melancholia i stonowanie wyniosły scenariusz na prawdziwe wyżyny, co jest tak wielce trudną sztuką, że pozostaje tylko zdumienie na widok geniuszu twórców „Bone Tomahawk”.

1. „Dziewczyny śmierci” – chyba nikogo nie zaskoczy, że obsesyjna miłośniczka slasherów na pierwszym miejscu obejrzanych horrorów z 2015 roku zamieszcza właśnie reprezentanta tego nurtu. Ale przynależność do filmów slash nie uwarunkowała mojego wyboru. O tym przesądził już kształt produkcji, a nie jej korzenie. Pastisz camp slasherów, błyskotliwością dorównujący osławionym „Krzykom” Wesa Cravena, choć w przeciwieństwie do nich bardziej czytelnie nawiązujący do nieśmiertelnych rąbanek z lat 80-tych, w przewrotny sposób podchodzący do ich klimatu – z przerysowaniem, acz i tak wskrzeszając ducha filmów slash. Coś tak rewelacyjnego, że nawet oszczędne w wymowie, oklepane sceny mordów nie psują ogólnych wrażeń z seansu. Twórcy „Dziewczyn śmierci” swoją znajomością camp slasherów, wręcz bijącą z ekranu miłością do tego podgatunku i przede wszystkim umiejętnością przełożenia wszystkich ich walorów w „krzywym zwierciadle” na język filmu dosłownie skradli mi serce, tak samo jak przed laty Craven.