Stephen King „Joyland”

Dwudziestojednoletni student, Devin Jones, znajduje wakacyjną pracę w wesołym miasteczku, gdzie szybko zaprzyjaźnia się z pozostałymi pracownikami, którzy pomagają mu zapomnieć o zawodzie miłosnym. Szybko okazuje się, że Devin posiada liczne kuglarskie talenty, które w szybkim czasie z żółtodzioba windują go do pozycji jednego z wartościowszych pracowników Joylandu. Ten swoisty „amerykański sen” skończy się, gdy chłopak postanowi na własną rękę rozwiązać tajemnicę morderstwa młodej dziewczyny sprzed lat – odnaleźć jej zabójcę i uwolnić jej duszę z Domu Strachu, w czym pomoże mu przyjaźń z niezwykłym niepełnosprawnym chłopcem.

Długo oczekiwana książka Stephena Kinga, będąca swoistym połączeniem dramatu, obyczajówki i kryminału. Takie odstępstwa od horroru w przypadku tego autora nie są niczym nowym, wystarczy sobie przypomnieć choćby „Zieloną milę”, czy „Dolores Claiborne”, w których to King udowodnił, że przydomek „mistrza literatury grozy” nie oznacza, iż ogranicza się on tylko i wyłącznie do jednego gatunku. Nie byłabym zaskoczona, gdyby wielbiciele horrorów poczuli się zawiedzeni – sama w trakcie lektury odnosiłam wrażenie, że kilka wątków, aż prosiło się o większą dawkę klimatu nadnaturalnej grozy, aczkolwiek udało mi się zmienić swoje nastawienie, co w efekcie znacznie umiliło mi lekturę „Joylandu”.

„Kiedy człowiek ma dwadzieścia jeden lat, życie to mapa drogowa. Dopiero w wieku dwudziestu kilku lat zaczyna podejrzewać, że przez cały czas patrzył na tę mapę odwróconą dołem do góry, a jako czterdziestolatek wie to na pewno. Kiedy dobija do sześćdziesiątki, możecie mi wierzyć, jest zagubiony jak cholera.”

Gdy przed laty czytałam powieść Deana Koontza pt. „Wesołe miasteczko”, w którym autor zręcznie przeciwstawia atmosferę magicznego objazdowego parku rozrywki z wyczuwalną, acz długo nieuchwytną grozą zastanawiałam się, jak w podobnej tematyce wypadłby mistrz sugestywnych, pobudzających wyobraźnię opisów, Stephen King. Długo przyszło mi czekać na wesołe miasteczko w wydaniu tego autora, a biorąc pod uwagę pierwszą połowę „Joylandu” warto było. Narratorem jest Devin Jones, chłopak, do którego czytelnik z miejsca zapała sympatią – odpowiedzialny, pełen empatii, zawsze służący pomocą człowiek ze złamanym sercem, który naprawdę stara się być kimś wartościowym dla społeczeństwa. Choć wchodzi do Joylandu, jako zadatek na wspaniałego mężczyznę musi jeszcze wiele nauczyć się o otaczającym go świecie i w pełni ukształtować swój pączkujący charakter. Nowa praca nie będzie dla niego jedynie okazją do wakacyjnego zarobku, a raczej swego rodzaju wentylem, który wyzwoli w nim najlepsze cechy, tak potrzebne w dalszej godnej egzystencji. Pierwsza połowa „Joylandu” to King w najczystszej postaci – facet, który z prawdziwą wirtuozerią wprowadza swoich czytelników w magiczny świat karuzel, kolejek i waty cukrowej z taką mocą, że osoba obdarzona, choćby strzępem wyobraźni bez problemu przeniesie się do tego zjawiskowego, niestety dawno już zapomnianego świata rozrywki - usłyszy krzyki dzieci, z zachwytem przeżywających niezapomniane chwile i poczuje wszechogarniający zapach hot dogów. Równocześnie będzie świadkować być może trywialnym, ale jakże znajomym z własnych doświadczeń rozterkom egzystencjalnym Devina, jego procesowi przyśpieszonego dorastania: smutkom i radościom, które tak mocno przyczynią się do kształtowania w nim prawdziwie dorosłych cech. To wszystko King osnuje lekką aurą tajemnicy, objawiającą się mrożącą krew w żyłach historią morderstwa młodej dziewczyny sprzed czterech lat, której oprawca nigdy nie został schwytany, a jej duch wedle zeznań licznych świadków nadal nawiedza miejsce zbrodni – przerażający Dom Strachu w Joylandzie.

„Historia to zbiorowe i dziedziczne gówno rodzaju ludzkiego, wielka i stale rosnąca kupa łajna. Dziś stoimy na jej szczycie, ale wkrótce zostaniemy pogrzebani pod sraką następnych pokoleń.”

Niestety, druga połowa „Joylandu” odrobinę mnie zawiodła. Zaczyna się zachęcająco, od zacieśniania znajomości z małym niepełnosprawnych Mike’m i jego matką Annie. Tragedia chłopca: jego samotność wywołana nieuleczalną chorobą i świadomość rychłej śmierci sprawiła, że niejednokrotnie łezka zakręciła mi się w oku (aby pod koniec powieści zamienić się w prawdziwy strumień, spływający po twarzy), aczkolwiek nie jestem zadowolona z jego po macoszemu potraktowanych interakcji z Devinem. Gdzie im do relacji Michaela i małej Kyry z „Worka kości”? Wyglądało to tak, jakby King koniecznie chciał maksymalnie skrócić tę opowieść, a nie od dziś wiadomo, że najlepiej czuje się właśnie w długich historiach, pełnych drobiazgowych opisów. Drugą sprawą jest wątek kryminalny, tak delikatny i umiejętnie dawkowany w pierwszej połowie książki, aby w finale przysłonić pozostałe aspekty fabularne. Dość powiedzieć, że tożsamość mordercy z Domu Strachu łatwo przewidzieć, jeśli oczywiście zna się tok rozumowania Kinga, ale i tak najbardziej irytuje moment rozmowy telefonicznej Devina z zabójcą, po której chłopak udaje się do Joylandu na spotkanie z nim – nie mogę pojąć, dlaczego uprzednio nie zawiadomił policji… Niestety, nie mogę przekonać się do kryminału w wydaniu Kinga i nawet nie chodzi tutaj o drobne dziury logistyczne – zwyczajnie przeszkadzał mi ten brak większego rozbudowania fabularnego, w dodatku osnuty znienawidzonymi przeze mnie dobrymi duchami, które nie mają w sonie ani krztyny grozy.

Mimo troszkę zepsutej drugiej połowy książki „Joyland” czytało się całkiem znośnie – pewnie przyczyniło się do tego miejsce akcji oraz główny bohater z jego wszystkimi rozterkami egzystencjalnymi, którego nie można nie lubić. Gdyby King pokusił się o bardziej drobiazgowe rozbudowanie historii mógłby to być literacki hit roku, a tak pozostała jedynie dobra lektura przeznaczona głównie dla wielbicieli dramatów.

Baza recenzji Syndykatu ZwB