W
2003 roku w angielskim hrabstwie West Sussex dochodzi do zaginięcia
młodej kobiety Julie Pearson. W toku śledztwa wychodzi na jaw, że
dziewczyna spotykała się z zamężnym sławnym aktorem Jackiem
Harfordem, który z czasem staje się głównym podejrzanym. Opinia
publiczna domaga się skazania Harforda za morderstwo, ale
przedstawiciele organów ścigania nie dysponują wystarczającym
materiałem dowodowym przeciwko niemu. Sprawa pozostaje otwarta.
W
2018 roku mieszkający w Zurychu były polski policjant, obecnie szef
zespołu do spraw bezpieczeństwa w szwajcarskiej firmie
ubezpieczeniowej, Piotr Sauer, na prośbę swojego przyjaciela, Adama
Zaręby, spotyka się z byłym brytyjskim aktorem, teraz
przedsiębiorcą Jackiem Harfordem, który też osiadł w Zurychu. I
ponownie wpadł w poważne tarapaty. Piętnaście lat po wciąż
niewyjaśnionym zaginięciu jego kochanki, świat obiega wiadomość
o zaginięciu kolejnej partnerki Harforda, wspólniczki Adama Zaręby,
Isabelle Muri. Harford chce, żeby Sauer przeprowadził własne
śledztwo w tej sprawie, za co obiecuje sowicie go wynagrodzić. Z
powodów osobistych Piotr nie jest przekonany do tego pomysłu.
Początkowo odmawia, ale ciekawość i pragnienie powrotu do
ukochanego zajęcia zwyciężają. Sauer z pomocą Mii Kovač, nowo
poznanej studentki, stażystki w firmie ubezpieczeniowej, gdzie w
ostatnim okresie swojego życia odpowiadał za bezpieczeństwo, w
tajemnicy przed żoną i nastoletnią córką, angażuje się w
szeroko omawianą w przestrzeni medialnej sprawę, na zlecenie
człowieka, do którego, nie bez powodu, nie ma pełnego zaufania.
Pierwotnie
wydana w 2022 roku, pod szyldem wydawnictwa Czwarta Strona, „Kraina
złotych kłamstw” to literacki debiut pochodzącej z Polski, od
2014 roku mieszkającej w Szwajcarii, prawniczki specjalizującej się
w negocjacjach biznesowych w branży farmaceutycznej, która póki co
pisanie traktuje jako przyjemny sposób spędzania wolnego czasu.
Anna Górna, studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim, a w 2018 roku
ukończyła kurs pisania powieści Miasta Literatury UNESCO w
Krakowie, na skutek którego, po długich latach pisania „do
szuflady”, postanowiła poczynić bardziej zdecydowane kroki na tym
polu. Akcję swojego pierwszego opublikowanego utworu, liczącej
sobie trochę ponad sześćset stron, niewielkim drukiem, powieści
kryminalnej, w największym stopniu osadziła w Zurychu, mieście, w
którym zdążyła się już zadomowić. W ramach przygotowań
przyjrzała się bardziej analitycznym okiem swoim ulubionym książkom
i filmom - dokładniej przyjrzała się w jej odbiorze najlepiej
działającym mechanizmom zastosowanym przez autorów tych wszystkich
dzieł – czytała poradniki dla scenarzystów i uważnie
wsłuchiwała w słowa innych autorów (wywiady). Pisząc „Krainę
złotych kłamstw” konsultowała się z prowadzącymi i
uczestnikami kursu pisania. Na początkowym etapie, z czasem pojawiło
się bowiem paru zaufanych beta readerów.
„Kraina
złotych kłamstw” to pierwszy tom planowanej powieściowej serii
kryminalnej z prywatnym detektywem Piotrem Sauerem i jego młodą
asystentką Mią Kovač. Anna Górna już pracuje nad częścią
drugą. W wolnych chwilach. Pomimo entuzjastycznego przyjęcia jej
debiutanckiego utworu, Górna nadal traktuje pisarstwo bardziej jako
hobby niż pracę. Można powiedzieć, że podchodzi do tej niemałej
przygody dość ostrożnie. Dodatkowe zajęcie, nie główna ścieżka
zawodowa. Czy tak już zostanie? Szczerze w to wątpię. Czy jej się
to podoba, czy nie, jej miejsce jest na scenie literackiej. I myślę,
że miłośnicy prozy kryminalnej już zadbają o to, by i sama Górna
sobie to uświadomiła. Wielu czytelników, nawet takich z dłuższym
stażem, ma dość niskie oczekiwania względem debiutów. Wielu
traktuje to jako okoliczność łagodzącą, usprawiedliwienie
wszelkich zaobserwowanych potknięć autora/autorki. Przyznaję, że
kiedyś miałam podobny stosunek do pierwszych występów na arenie
literackiej, zwłaszcza jeśli chodzi o beletrystykę. Ale to się
zmieniło po paru nadzwyczaj udanych wejściach na rynek wydawniczy.
Nie byłam więc szczególnie zaskoczona, uważam, bardzo wysokim
poziomem pierwszej opublikowanej powieści Anny Górnej. Zachwycona,
a i owszem, ale nie zdziwiona. Nie jest to pierwszy i zapewne nie
ostatni dopieszczony, dopracowany w najdrobniejszych szczegółach
literacki debiut, z jakim się spotkałam. Debiut, który w mojej
ocenie jakością przewyższa dokonania niejednego zaprawionego w
bojach, doświadczonego, zawodowego pisarza. Niejednej wielkiej
gwiazdy na tym firmamencie. I mówię tu o arenie międzynarodowej,
nie tylko polskiej. „Kraina złotych kłamstw” to jedno z
najciekawszych, najbardziej emocjonujących kryminalnych dzieł, na
jakie natrafiłam w ostatnich latach. Emocjonujących nie dlatego, że
Górna strzela z wielkich armat – usilne, czy wręcz rozpaczliwe
starania obliczone na wywarcie jak najsilniejszych, najżywszych
reakcji u odbiorcy – ale z tego prostego powodu, że bez widocznego
wysiłku, prawie niepostrzeżenie wytwarza niezwykle silną,
nierozerwalną więź między czytelnikiem a stworzonymi przez nią
postaciami. Wystarczyło jej parę rozdziałów, bym zaczęła
traktować Piotra Sauera i jego dzielną asystentkę Mię Kovač jak
starych znajomych. Istoty z krwi i kości, które, wbrew tytułowi
książki, nie mają przede mną żadnych tajemnic. Kłamstwa,
półprawdy, przemilczenia: to wszystko zachowują dla innych, dla
ludzi ze swojego otoczenia, ale niewidzialny obserwator wydarzeń, w
centrum których niechybnie znajdzie się ten barwny duet, jest kimś
w rodzaju strażnika ich sekretów. Górna relatywnie szybko
dopuszcza czytelnika do ścisłego, bardzo wąskiego kręgu
wtajemniczonych w najbardziej bolesne wspomnienia tak Sauera, jak
Kovač. Każde z nich ma za sobą traumatyczne przeżycia, o których
wyraźnie nie ma ochoty opowiadać. Można się spodziewać, że w
końcu bardziej się przed sobą otworzą. I że najbliżsi głównego
bohatera książki nie będą długo żyć w błogiej nieświadomości,
że prędzej czy później dowiedzą się, że Piotr ich oszukał.
Okłamywał swoją nastoletnią córkę Wiktorię i, co bardziej
niebezpieczne, żonę Karolinę, która, można powiedzieć, zmusiła
go do obrania innej ścieżki zawodowej. Miała ku temu solidny
powód, co w duchu przyznaje sam Piotr Sauer, ale gdyby mężczyzna
miał swobodę decydowania o sobie, to pewnie po przeprowadzce do
Zurychu nadal zajmowałby się tym, co kocha. Rozwiązywałby sprawy
kryminalne, ścigał przestępców, miast usychać z nudów w
szwajcarskiej korporacji. Kiedy niegdysiejsza gwiazda brytyjskiego
kina, Jack Harford, proponuje mu niebagatelną sumkę za
przeprowadzenie prywatnego śledztwa w sprawie zaginięcia jego
aktualnej miłości, Isabelle Muri, Sauer, po namyśle, decyduje się
podjąć to ryzyko. Zaryzykować swoje małżeństwo, bynajmniej nie
dlatego, że Harford jest gotowy sowicie go za to wynagrodzić. Tak,
Sauer, bez względu na wynik swojego śledztwa, zainkasuje porządną
sumkę, ale główny kusiciel to tęsknota za ukochanym zajęciem.
Piotr wie, że przyjmując propozycję Jacka Harforda, kładzie na
szali swoje małżeństwo, dlatego... jeszcze bardziej ryzykuje,
ukrywając prawdę przed swoimi dziewczynami. Zważywszy na duże i
nieustannie rosnące zainteresowanie opinii publicznej sprawą
zaginięcia Isabelle Muri, Piotr balansuje na wyjątkowo cienkiej
linie rozpostartej nad przepaścią. Jeśli noga mu się powinie,
jeśli pogubi się w swoich kłamstwach lub, co jeszcze bardziej
prawdopodobne, prawda wypłynie z jakiegoś innego źródła, ten i
tak już mocno doświadczony przez życie, człowiek, może już nie
dostać kolejnej szansy od swojej życiowej wybranki. Kobiety, którą
darzy miłością, można się jednak zastanawiać, czy aby pracy
śledczej nie kocha bardziej.
 |
| (źródło: https://www.facebook.com/AnnaGorna.Autorka/) |
Zaginięcia
dwóch kobiet w różnych państwach w odstępie piętnastu lat,
które łączy znane nazwisko. Jack Harford, czyli ulubiona postać
autorki „Krainy złotych kłamstw”. Wyjątkowy pechowiec czy
wyjątkowo sprytny, albo bezdennie głupi, socjopatyczny psychopata?
Wytrawny manipulator czy ofiara niewiarygodnego zbiegu okoliczności?
A może jest ktoś, kto stara się skierować podejrzenia na tę
niegdysiejszą gwiazdę filmową? Piotr Sauer nie wyklucza żadnej
możliwości. Tak, liczy się także z tym, że może pracować dla
przynajmniej dwukrotnego mordercy. Główny bohater „Krainy złotych
kłamstw” nie potrafi przejrzeć tego wciąż odnoszącego sukcesy
– w innej branży, i już nie w swojej rodzimej Anglii, tylko w
Szwajcarii – mężczyzny. Jakiś czas po wciąż niewyjaśnionym
zaginięciu jego kochanki, Julie Pearson, Jack Harford wraz ze swoim
młodszym bratem Billym, przeniósł się do Zurychu, gdzie wspólnymi
siłami rozkręcili poważny biznes. Gdzieś w międzyczasie Jack
rozwiódł się z żoną, którą zdradzał z Julie i związał z
kolejną kobietą, z którą czytelnikowi nie dane będzie się
spotkać. Poznajemy ją głównie z opowieści ludzi przepytywanych
przez nielicencjonowanego prywatnego detektywa. Mię Kovač Piotr
poznał w bardzo niemiłych, żeby nie rzec oburzających,
okolicznościach. To zdarzenie wkrótce przysporzy mu dodatkowych
zmartwień, ale też gdyby nie ono, to Sauer najpewniej nie miałby
tak cennego wsparcia w pierwszej sprawie kryminalnej, w jaką
zaangażował się po przeprowadzce do Zurychu. Mia Kovač to z kolei
moja ulubiona postać „Krainy złotych kłamstw”. Studentka prawa
i stażystka w firmie ubezpieczeniowej, gdzie Piotr Sauer na początku
książki najwyraźniej marnuje się na stanowisku szefa zespołu
odpowiadającego za kwestie bezpieczeństwa (ochrona). Śmierć ojca,
a potem jeszcze jedno piekło, druga wielka trauma w jej krótkim
życiu, zrobiły z Mii samotniczkę. Garstka znajomych i zero
przyjaciół. Wieczory spędza samotnie w swoim niewielkim, acz
przytulnym mieszkanku w Zurychu, a najdłuższe rozmowy zdaje się
prowadzić ze swoją apodyktyczną matką. Mia wolałaby pójść
własną drogą, ale nie znajduje w sobie siły, by sprzeciwić się
rodzicielce, która w przeszłości mocno ją zawiodła. I u której
Mia od dawna nie znajduje tak potrzebnego jej ciepła. Zrozumienia,
szczerej troski. Mia nie ma nikogo, komu mogłaby się zwierzyć.
Żadnego wsparcia w malowniczym mieście, w którym, jak ma wrażenie,
mocno odstaje od reszty. Oni mają jakiś cel, oni garściami czerpią
z kolorowych źródeł życia, a ona pozwala, by życie w pewnym
sensie toczyło się obok niej. Przerażająco pusta egzystencja
bardzo skrzywdzonej dziewczyny. W każdym razie ona zdążyła już
wyrobić w sobie przekonanie, że jej życie jest mniej ważne od
życia ludzi przemykających obok niej. Urodziwa dziewczyna, która
stara się nie rzucać w oczy. Zamiast, jak wiele innych kobiet,
podkreślać swoje wdzięki, przeważnie ukrywa je pod luźnymi
ubraniami. To jej metoda na uniknięcie dodatkowych cierpień. Mia
bowiem na własnej skórze przekonała się, do czego czasami
prowadzi ściąganie na siebie uwagi innych. Bezpieczniej w twardej
skorupie... którą zdążyła znienawidzić. Brakuje jej jednak
motywacji, impulsu, do wyjścia ze swojej samotni. I wtedy zjawia się
jej rycerz na białym koniu. Piotr Sauer powoli rozprasza ciężkie
chmury od lat wiszące nad tą bystrą dziewczyną. Przywraca jej
wiarę w ludzi, stopniowo staje się najbardziej zaufaną osobą w
jej życiu. Nieświadomie koloruje jej rzeczywistość. Drugim kołem
ratunkowym, ściśle połączonym z Piotrem, jest aktualnie (umowna
teraźniejszość to rok 2018) najgłośniejsza sprawa prowadzona
przez zuryską policję. Sprawa, która w jakiś sposób na pewno
łączy się z nadal nierozwiązaną łudząco podobną zagadką z
Wielkiej Brytanii wynikłą przed piętnastoma laty. Intryga
skonstruowana przez Annę Górną na kartach „Krainy złotych
kłamstw” nie obfituje w zdumiewające zwroty akcji. Powiem więcej:
fabuła nie jest zbyt pomysłowa. Myślę, że miłośnicy gatunku
mieli już okazje rozwiązywać podobne zagadki. Motyw zaginięcia, a
właściwie dwóch równie zagadkowych zaginięć. Porwanie, świadome
działanie rzekomej ofiary (upozorowanie własnej śmierci, zmiana
tożsamości, czyli realizacja ambitnego planu całkowitego odcięcia
się od dotychczasowego życia i zbudowania innego) albo zabójstwo.
Nie możemy mieć pewności, że obie sprawy nakreślone przez Annę
Górną są ze sobą bardziej związane niż tylko przez Jacka
Harforda. Wyjaśnienia mogą być różne, ale opinia publiczna, jak
zwykle, najwyraźniej już sprawę rozwiązała. Wydano już wyrok,
także ustami dziennikarzy (skąd ja to znam?). Innymi słowy, Anna
Górna niejako zaprasza nas do dyskusji na temat mitycznego
domniemania niewinności. Mitycznego, bo w tej niby oświeconej
epoce, w której żyjemy, lekko licząc co drugi jest sędzią. Jaka
jest różnica między podejrzanym a skazanym? Dzisiaj? Żadna. I
żadnemu z tych wszystkich samozwańczych sędziów nawet do głowy
nie przyjdzie, że on może być następny. Dzisiaj ty, a jutro
ciebie skażą bez prawa do obrony. Bez procesu, bez prawomocnego
wyroku. Współczesny lincz. Internet, telewizja, prasa – po co
komu sale sądowe, skoro tak jest dużo szybciej, bo nie trzeba
przedzierać się przez obszerny materiał dowodowy? Cieszy mnie, że
coraz więcej pisarzy porusza w swoich, generalnie rzecz biorąc,
fikcyjnych opowieściach, to moim zdaniem bardzo niebezpieczne
zjawisko. Co nie znaczy, że złe przeczucia Piotra Sauera w stosunku
do jego zleceniodawcy okażą się błędne. W krainie kłamców
wszystko jest możliwe. Górna już zadba o to, byśmy o tym nie
zapominali. Śledztwo Sauera i Kovač toczy się wolniej niż w
większości znanych mi współczesnych kryminałach. Bez skrótów.
Z maniakalną wręcz dokładnością. Także o życiu osobistym nie
tylko pierwszoplanowych postaci.
Mamy
to! Mamy nową gwiazdę literackiej sceny kryminalnej. Dojrzały,
soczysty, piorunująco sugestywny warsztat. Doskonale skrojone
postaci – wyczerpujące portrety psychologiczne barwnych, dość
złożonych, nieoczywistych jednostek z bliższego, ale i trochę
dalszego planu. Absorbująca, całkiem zawiła intryga. Niezbyt
oryginalna, ale śmiem podejrzewać, że nawet wśród usilnych
poszukiwaczy świeżych pomysłów w światku kryminalnym znajdą się
tacy, którzy dadzą się porwać sile głosu debiutantki, Anny
Górnej. I jak mniemam nie tylko dlatego, że nasza rodaczka od lat
mieszkająca w Szwajcarii, odmalowała dość specyficzne, unikatowe
- jest w tym jakaś nieuchwytna magia - tło (klimat) dla swojego
nieśpiesznie toczącego się śledztwa w „Krainie złotych
kłamstw”. Powieść trzyma jak w imadle także dlatego, że taka
mało dynamiczna. Niby niewiele się dzieje, a nerwy napięte do
granic wytrzymałości. Ludzie, błagam, sprawdźcie to.
Za
książkę bardzo dziękuję wydawnictwu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz