Rok
1961. Małomiasteczkowy lekarz, doktor Guy, skonstruował maszynę
laserową przeznaczoną do usuwania zmian skórnych. Pracująca w
jego gabinecie pielęgniarka, Patricia, nie jest przekonana do
wynalazku swojego przełożonego. Nie podoba jej się, że doktor Guy
chce testować go na swoich pacjentach i w ogóle ostatnimi czasy
bardzo niepokoi ją jego zachowanie. Dlatego podjęła decyzję o
odejściu z pracy. Ostatniego dnia Patricia jest zmuszona
uczestniczyć w kolejnym pokazie doktora Guya dla ludzi z urzędu
patentowego. Jak się okazuje kolejnym nieudanym pokazie. Tylko że
tym razem usilne starania jej przełożonego o uzyskanie patentu
doprowadzają do powstania agresywnego cystowego potwora.
Amerykański
horror science fiction, body horror
podlany czarną komedią, „Mordercza cysta” (oryg.
„Cyst”), powstał z miłości do filmów o potworach z lat
60-tych XX wieku. Pomysł narodził się w głowie Tylera Russella,
twórcy między innymi komedii „Here Comes Rusty” (2017) i
westernu/kryminału pt. „Texas Cotton” (2018). Scenariusz Russell
napisał z Andym Silvermanem, z którym niejednokrotnie już
współpracował, ale na krześle reżyserskim zasiadł sam.
Filmowiec zdradził, że „Mordercza cysta” miała być swoistym
połączeniem niektórych z jego ulubionych horrorów - „The
Thing”, „The Blob”, „Reanimator”, twórczość Rogera
Cormana - z humorem braci Coen i Quentina Tarantino. A to wszystko w
opowieści w pewnym sensie skrojonej pod dyktando obrazów o
potworach, szalonych naukowcach i ich niebezpiecznych wynalazkach z
szóstej dekady XX wieku. Pierwszy pokaz „Morderczej cysty” odbył
się we wrześniu 2020 roku na Fantastic Fest w Stanach
Zjednoczonych, a w Polsce film zadebiutował w grudniu tego samego
roku na Splat!FilmFest.
Chyba
najbardziej kojarzony z „Troll 2” Claudio Fragasso, George Hardy
w „Morderczej cyście” spotkał się ze swoją koleżanką z
planu „Goblin – Das ist echt Troll” Erica Deana Hordesa, Evą
Habermann. Hardy wcielił się w rolę antypatycznego
małomiasteczkowego lekarza, który robi wszystko, co w jego mocy, by
opatentować urządzenie oparte na technologii laserowej służące
do usuwania zmian skórnych. Doktor Guy, bo tak się nazywa ten
szalony doktorek, pracował nad tą maszyną kilka lat, a ostatnio na
dodatek stworzył pewną maść do stosowania zewnętrznego, która
wymaga jeszcze dopracowania. Zresztą nad urządzeniem, które doktor
Guy już o jakiegoś czasu stara się opatentować, też przydałoby
się jeszcze trochę popracować. A jeszcze lepiej czym prędzej
porzucić ten projekt. Takie zdanie ma pielęgniarka, którą od
dawna zatrudnia, wykreowana przez Evę Habermann Patricia. Kobieta
złożyła już rezygnację – odchodzi nie tylko od doktora Guya,
ale w ogóle z zawodu – i od słodkiej wolności dzieli ją już
tylko parę godzin. Jako że „Mordercza cysta” miała być przede
wszystkim hołdem dla monster movies/horrorów science fiction
z lat 60-tych XX wieku, niezbyt liczne grono aktorów i aktorek
dostosowało się do ówczesnych technik. To znaczy ich kreacje
przywołują wspomnienia szczególnie tańszych filmów grozy z
tamtego okresu. Egzaltacja naprzemiennie z deficytem emocji (mimika,
głos). Tyler Russell i Andy Silverman w scenariuszu „Morderczej
cysty” jak najbardziej zamierzenie wykreślili różne przerysowane
osobowości, zapewne dobrze już znane długoletnim fanom kina grozy.
Miłośnicy klasyczny horrorów science fiction powinni bez trudu
skojarzyć te nieco przedobrzone, jaskrawe postaci. Postaci niby
żywcem wyjęte z czarno-białych (w sumie nie tylko) produkcji z
kiczowatymi efektami specjalnymi. Efekt gumy. Widać w „Morderczej
cyście” obiecywane w wywiadach przez Tylera Russella naleciałości
szalonych lat 80-tych XX wieku. Dosadniejsze dodatki bardziej w stylu
Carpenterowskiego podejścia („Coś” z 1982 roku)
do kultowej noweli Johna W. Campbella („Who Goes There?")
niż pierwszej ekranowej wersji tego samego utworu z roku 1951 („Istota z innego
świata” w reżyserii Christiana Nyby'ego i niewymienionego w
czołówce Howarda Hawksa). Bardziej w stylu „Reanimatora”
Stuarta Gordona, filmu opartego na opowiadaniu H.P. Lovecrafta
„Reanimator Herbert West”. Niekoniecznie jednak bardziej w stylu
remake'u „The Blob” z 1988 roku niż oryginalnej wersji z roku
1958. Dodałabym do tego „Towarzystwo” Briana Yuzny, moim zdaniem
jeden z najlepszych pokazów cielesnych, „gumowatych” efektów w
historii kinematografii. „Mała” uwaga: „Mordercza cysta”
Tylera Russella nie idzie aż tak daleko, jak wyszczególnione
pozycje. Wydawałoby się, że rzecz o zabójczej zbitce torbieli
(takiej co to porusza się sama, w oderwaniu od nosiciela, a jakby
tego było mało posiada zmysł wzroku) nie będzie szczędzić
widzom wszelki maści obrzydliwości. Że czeka nas jedna wielka
krwawa... i ropna makabra. Rzeczywiście trochę tego jest, ale z
naciskiem na trochę. Nie ukrywam, że spodziewałam się
zdecydowanie ostrzejszej jazdy. Z tą mega cystą, która
nieplanowanie wyrywa się na wolność, nagle dostaje nóżek i
rozpoczyna polowanie na ludzi. Ludzi zamkniętych w niewielkiej
przychodni należącej do mimowolnego sprawcy całego tego
zamieszania, doktora Guya. Postaci opartej na klasycznym modelu
burzyciela kojarzonym głównie z fantastyką naukową – naukowca
dosłownie opętanego swoją nowatorską wizją. Pomysłem na
błyskawiczne, nieinwazyjne i bezbolesne pozbywanie się
problematycznych zmian skórnych (niezłośliwych). Taki jest plan,
ale w praktyce „cudowny” wynalazek doktora Guya spisuje się...
cóż, dużo gorzej.
 |
| (źródło: https://projectedfigures.com/) |
Widziałam
już morderczą oponę, widziałam krwiożerczą pochwę, widziałam
zabójczy fotel, a nawet agresywnego stworka mieszkającego w
jelicie jakiegoś nieszczęśnika i wychodzącego przez odbyt.
Pokazano mi też, że materiałem na zabójcę może być nawet
kowbojska kurtka. W kinie grozy śmierć czai się dosłownie
wszędzie. Niespełna 70-minutowy horror science fiction w reżyserii
Tylera Russella dobitnie pokazuje, że mordercze stworzenie można
wyhodować dosłownie na człowieku. Odrywa się takie coś z pleców
mężczyzny i zaczyna polować na wszystko, co się rusza. Takie tam
niewielkie stworzenie, taka tam cystunia, którą pierwszy lepszy
dorosły człowiek mógłby zdeptać. Ale jak to często z ropnymi
zmianami skórnymi bywa, tytułowa postać omawianego filmu Tylera
Russella ma tendencję wzrostową. Rozrasta się i wzdłuż, i
wszerz, pęcznieje i pęcznieje, aż człowiek zaczyna się obawiać
chwili, w której w końcu pęknie. Bo wydaje się, że prędzej czy
później to wielkie bum musi nastąpić. To nieuniknione, a
przynajmniej taką pewność zasiała we mnie ta prościutka,
szczątkowa wręcz opowieść. Rozumiem, że to miał być ukłon w
stronę starych, dobrych horrorów o potworach, szalonych
(pseudo)naukowcach i ich niebezpiecznych wynalazkach. Rozumiem, ale
nie pochwalam:) A już na poważnie, nie mam wątpliwości, że
wydłużenie pierwszej partii „Morderczej cysty”, dłuższe
preludium do spodziewanej rzezi, podczas którego moglibyśmy lepiej
zapoznać się przynajmniej z najważniejszymi ludzkimi postaciami,
nie osłabiłoby wrażenia obcowania z historią uformowaną na modłę
swobodnych, bezpretensjonalnych, niskobudżetowych opowieści z
minionego wieku o przeróżnych bestiach bezpardonowo polujących na
ludzi. Wyjątkowo szybki rozwój akcji i co najwyżej znikomy rozwój
postaci nie pozwolił mi maksymalnie wejść w tę, bądź co bądź,
całkiem pomysłową historię. Historię, która uczy nas, by nigdy,
przenigdy nie zgadzać się na eksperymentalne leczenie. A już na
pewno nie, gdy „leczyć” chce nas ktoś, kto już na pierwszy
rzut oka wydaje się mieć trochę nierówno pod sufitem i to przy
użyciu nieopatentowanej, nawet nieprzetestowanej należycie maszyny,
która ciągle się psuje. „Mordercza cysta” zwraca też uwagę
widzów na jedną „ważną kwestię”, nad którą raczej niewielu
(jeśli w ogóle ktoś) wcześniej się zastanawiało. Nie patrzyło
na to w taki sposób. Czyli na wszelkie niepożądane, zwykle uważane
za szpecące, narośle; na różnego rodzaju zmiany skórne, czy to
wypełnione ropą, wodą, czy krwią. Zastanówcie się ludzie, co
robicie. Pomyślcie przez chwilę, jak czuje się taka brzydka
narośl, kiedy bez żalu się jej pozbywacie. Ma prawo czuć się
niechciana, niekochana. Samotna, ale i żądna zemsty za to jak ją
potraktowano. A przecież niczym nie zawiniła. Rosła sobie
spokojnie (i to w jakim tempie!) na plecach „najnowszego popychadła
doktora Guya”, aż tu nagle siłą oderwano ją od nosiciela.
Potraktowano ją, jak toksyczny odpad. Jak śmiecia, z uczuciami
którego nikt, absolutnie nikt się nie liczy. I co na to tak zwani
obrońcy życia? Nie pomyśleliście o tym życiu, co? A widzicie,
Tyler Russell pomyślał. Empatyczne podejście do cysty... Zabawne,
ale na swój pokręcony sposób także wzruszające podejście do
przerośniętej masy wypełnionej ropą. Grudkowatego, pulsującego,
mazistego, magicznie kiczowatego cielska z mackami, wielkim okiem i
niezgrabnymi, krótkimi odnóżami. Swoją drogą we wcześniejszej
fazie ten cudaczny twór przypomina pająka (brr!) z nagą czachą
robiącą za odwłok. W sumie milusi stworek. Jakoś wstrętu we mnie
nie budził, chyba że na samą myśl o tym, co się stanie gdy już
osiągnie maksymalne rozmiary – wyobrażałam sobie, że gejzery
ropne, które pokazano mi wcześniej przy tym, co szykuje się „mmm,
na deser”, okażą się przyjemnym, aromatycznym deszczykiem. Nie
zdradzę, czy miałam rację, ograniczę się do stwierdzenia, że
jedynie akcje z białą substancją udającą ropę napawały mnie
lekkim wstrętem. Sceny mordów i okaleczeń w moich oczach co prawda
wypadły dość realistycznie, ale też niezbyt wiele pokazano.
Jakiejś wielkiej inwencji też w tym nie dostrzegłam – ot, ropny
potwór połykający ludzi. Chap i nie ma człowieka. No, może od
czasu do czasu jakaś tam kończyna z ogromnej paszczy wypadnie.
Dodam jeszcze, że uwidacznia się tu retro klimacik (no tak, pół
na pół), a jako że prawie całą akcję zamknięto w niezbyt
przestronnym budynku, w dość ciasnych przestrzeniach, poczucie
klaustrofobii (lekkie) też mnie dopadło. Duży plus przyznaję też
za dość bogatą ścieżkę dźwiękową skomponowaną przez Sama
Lipmana. Za gorączkowe, szarpiące nerwy, ale i spokojniejsze
instrumentalne kompozycje, a już zwłaszcza za rytmiczne skrzypcowe
piski. Po napisach końcowych (w trakcie też, ale to mniej istotne),
które podobnie jak czołówka „zostały podkradzione” ze starych
filmów, jest jeszcze jedna scena. Banał, ale ważny w kontekście
tej historii.
Czy
warto było popatrzeć na morderczą cystę? A czy gołębie potrafią
latać? Horror science fiction, żartobliwe podejście do body
horroru w reżyserii Tylera Russella, którego scenariusz napisał
wspólnie z Andym Silvermanem, który już samym pomysłem wyjściowym
powinien przyciągnąć sympatyków przedziwnych historii.
Kuriozalnych wizji, w których (nieprzesadna, w sumie to
rozczarowująco oszczędna) makabra spotyka się z czarnym humorem. I
gdzie w pewnym sensie lata 60-te XX wieku spotykają się z latami
80-tych tego samego stulecia. Interesująca, w ogólnym rozrachunku
dość odżywcza propozycja – taa, bez dwóch zdań – ale też
nie mogę oprzeć się wrażeniu, że tkwił w tym dużo większy
potencjał. W tej milusiej „Morderczej cyście”.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz