„Amityville” (2005)

13 listopada 1974 roku Ronald De Feo zabija całą swoją rodzinę, twierdząc, że popchnęły go do tego głosy rozlegające się w domu. Rok później Kathy Lutz wraz ze swoim mężem George’m i trójką dzieci z pierwszego małżeństwa wprowadza się do tego samego domu w Amityville, w którym straciła życie rodzina De Feo. Początkowa radość z nowego miejsca zamieszkania zamienia się w czyste przerażenie, gdy Lutz’owie odkrywają, że ich dom jest nawiedzony.

Remake kultowej ghost story Stuarta Rosenberga z 1979 roku. Oba filmy oparto na książce Jaya Ansona oraz zeznaniach państwa Lutz, którzy utrzymywali, że dom, z którego w pośpiechu się wyprowadzili jest nawiedzony. Z czasem zarzucono Lutz’om mistyfikację, w celu szybkiego wzbogacenia się, co zaowocowało podzieleniem się opinii publicznej na dwa obozy – niektórzy wciąż dają wiarę ich nieprawdopodobnej opowieści, a inni są przekonani, że Lutz’owie dopuścili się wielkiego oszustwa. Jedynym wątkiem filmu, który istotnie miał miejsce w przeszłości jest zabójstwo rodziców i rodzeństwa przez Ronalda De Feo, który za swój czyn został skazany na wyrok sześciokrotnego dożywocia. Jakkolwiek nie przedstawiałaby się sprawa z etykietką „oparto na faktach” uważam, że reżyser Andrew Douglas nakręcił naprawdę udany remake, co tym bardziej zaskakuje, jeśli weźmie się pod uwagę jego brak doświadczenia w kinie grozy.

Podczas gdy pierwowzór osadzał się przede wszystkim na duszącym klimacie grozy nowa wersja postawiła na daleko idącą dosłowność w wizualizacji makabrycznych kreatur nawiedzających dom w Amityville. Taki zabieg pewnie zawiedzie optujących za budowaniem niezdefiniowanej grozy widzów, ale mnie, choć jestem również miłośniczką oryginału całkowicie zadowoliło nowe podejście do tematu. Podobnie, jak wersja z 1979 roku remake osadzony jest na znanym wielbicielom ghost stories schemacie. Zaczyna się przeprowadzką do nowego, wymarzonego domu, wystawionego na sprzedaż po okazyjnej cenie. Kathy i George Lutz (znakomity duet aktorski: Melissa George i Ryan Reynolds) akceptują niechlubną historię domu i decydują się na kupno. Jak wyjaśnia mężczyzna: „Domy nie zabijają ludzi. Robią to ludzie. Nie ma złych domów. Są tylko źli ludzie”. Jak się wkrótce okaże zostanie zmuszony do zweryfikowania swoich poglądów. Wraz z trójką dzieci Kathy z pierwszego małżeństwa (młode, bardzo utalentowane gwiazdki: Jesse James, Chloe Grace Moretz i Jimmy Bennett) państwo Lutz wprowadza się do nowej posiadłości, a George już pierwszej nocy jest świadkiem przerażających zjawisk – w trakcie współżycia ze swoją żoną widzi ducha dziewczynki z dziurą po kuli w czole. Najmłodsza członkini rodziny, Chelsea, szybko wyjawi matce obecność tajemniczej dziewczynki w ich domu. Zdradzi, że ma na imię Jodie i nie pała sympatią do George’a. Jak można się tego spodziewać Kathy będzie przekonana, że jej córka ma wyimaginowaną przyjaciółkę, nie wiedząc, że mała, jako pierwsza odkryła przerażające tendencje ich nowego domu.

Twórcy „Amityville” postawili przede wszystkim na dosłowne, jakże realistyczne wizualizacje maszkar, gnieżdżących się w murach domostwa Lutz’ów. Moja ulubiona scena ma miejsce w trakcie samotnej nocnej wędrówki małego Michaela do toalety. Już same okoliczności pojawienia się tej sekwencji znacznie podnoszą i tak już mroczną atmosferę – w końcu, któż z nas w dzieciństwie nie był zaniepokojony koniecznością skorzystania z toalety w środku nocy? Moim zdaniem Douglas wykorzystał tutaj do maksimum potencjał drzemiący w scenie uzewnętrzniającej nasze dziecięce lęki. Po pełnym napięcia przemykaniu Michaela przez korytarz i dostaniu się do łazienki twórcy nagradzają nas widokiem odstręczającej maszkary, stojącej tuż za myjącym ręce chłopcem. Kolejnym mistrzostwem realizacyjnym, mającym w sobie niezmierzone pokłady czystej grozy jest przygoda opiekunki małych Lutz’ów, która zostaje zamknięta w szafie Chelsea i zmuszona przez znajdującą się w środku Jodie do włożenia palca w dziurę w jej czole. Cała moc domu skupia się na Chelsea, która za namową zmarłej koleżanki nieustannie naraża swoje życie (scena w hangarze i na dachu) oraz George’u. Mężczyzna jak to zwykle w tego typu filmach bywa staje się ofiarą klątwy. Co noc budzi się o 3.15 i świadkuje niewytłumaczalnym zjawiskom. Z czasem zaczyna słyszeć głosy, nakazujące mu złapać i zabić jego rodzinę (podobnie, jak De Feo) oraz boryka się z przerażającymi wizjami – szybko przemykającymi w jego umyśle kompilacjami niepokojących migawek, będącymi prawdziwym popisem montażysty. Gdy to nie poskutkuje dom zdecyduje się na bardziej zdecydowane ruchy. Podtapianie George’a w wannie, przez ręce wyłaniające się z dna i przy okazji orające jego skórę podobnie, jak wszystko inne w tym obrazie miażdży realistycznym wykonaniem. Naprawdę pod kątem czystej grozy Andrew Douglas spisał się wprost znakomicie.

Jedyne, co zepsuto to końcówka. Twórcy pokusili się o wyjaśnienie klątwy ciążącej na domu w Amityvile, co choć stało się przyczynkiem do ukazania torturowanych tu przed laty ludzi niestety oddarło tę produkcję z całej aury tajemnicy i bądź, co bądź oryginalne nie było (znowu ci nieśmiertelni w ghost stories Indianie). Finał oczywiście, dla każdego znającego tę historię widza będzie znany już na początku seansu, ale należy pochwalić twórców za wtłoczenie w końcową dynamiczną scenę zaskakującego mixu. Rzecz jasna każdy, kto widział „Lśnienie” nie oprze się skojarzeniom, aczkolwiek należy pamiętać, że pierwowzór tego obrazu miał swoją premierę rok wcześniej od produkcji Kubricka. Można jedynie pokusić się o inspirację Rosenberga powieścią Stephena Kinga, w której jednak wykorzystano inne narzędzie zbrodni, aniżeli preferowana przez George’a Lutza siekiera. Hmm, czyżby Kubrick czerpał z pierwszej filmowej wersji „Amityville”?

Moim zdaniem „Amityville” to jeden z najlepszych XXI-wiecznych remake’ów kina grozy. Poraża starannym, realistycznym wykonaniem, mrocznym klimatem i wciągającą fabułą, pomimo jej ewidentnej konwencjonalności. Nieobyty w horrorach Andrew Douglas udowodnił, że wystarczy rozumieć prawa rządzące się tym gatunkiem, aby nakręcić naprawdę niepokojącego straszaka – doświadczenie tak naprawdę nie jest reżyserowi do niczego potrzebne.