„The Boy” (2016)

Po rozstaniu z agresywnym chłopakiem młoda Amerykanka, Greta Evans, znajduje pracę opiekunki ośmioletniego chłopca w Wielkiej Brytanii, Brahmsa, pod nieobecność jego rodziny. Pracodawcy Grety i zarazem rodzice dziecka to państwo Heelshire, zamożne małżeństwo w podeszłym wieku, mieszkające w starej rezydencji położonej w zacisznym angielskim zakątku. Jak się okazuje również ekscentryczne, gdyż tuż po przyjeździe Greta, ku swojemu rozbawieniu, odkrywa, że Brahms w rzeczywistości jest lalką, nad którą państwo Heelshire od śmierci w pożarze swojego syna mającej miejsce przed dwudziestoma laty, roztacza troskliwą opiekę w przekonaniu, że dusza Brahmsa zagnieździła się w lalce. Pomimo kuriozalności sytuacji Greta przyjmuje tę posadę, ale po wyjeździe pracodawców nie zamierza stosować się do wytycznych odnośnie opieki nad lalką. Dopóki nie dostaje dowodów na zasadność przekonań państwa Heelshire.

„The Boy” to zrealizowany za dziesięć milionów dolarów horror nastrojowy głównego nurtu, reżyserii którego podjął się William Brent Bell, z którego dotychczasowej twórczości najbardziej przypadł mi do gustu film „Stay Alive”. Scenariusz „The Boy” spisał debiutant, Stacey Menear, samodzielnie, co zapoznanych z pracą Bella widzów może odrobinę zaskoczyć, gdyż jak do tej pory artysta współtworzył scenariusze swoich produkcji. Choć akcję filmu umiejscowiono na angielskiej prowincji główne zdjęcia zrobiono w Kanadzie, co dla wizualnej strony filmu nie miało większego znaczenia, bo wybrano miejsce silnie nacechowane chłodno-surową atmosferą, tak często kojarzoną z angielskimi plenerami. Kampania reklamowa i szeroka dystrybucja kinowa przyniosła „The Boy” całkiem przyzwoite wpływy, ale komercyjny sukces nie odzwierciedlał ocen krytyków, zawiedzionych przede wszystkim stereotypowością wizji Menear i nieudolnymi technikami straszenia. Zwykli odbiorcy byli nieco łaskawsi, choć przesadą byłoby stwierdzenie, że dziełko Bella wprawiło większość opinii publicznej w czysty zachwyt. Dla wielu okazało się ni miej, ni więcej niż zwykłą rozrywką przeznaczoną na jednorazową „konsumpcję”. A szkoda, bo pomysł wyjściowy obiecywał może nie oryginalną fabułę, ale przynajmniej zawierającą jakąś głębię.

Skrótowy opis „The Boy” może niektórym potencjalnym widzom nasunąć skojarzenie z „Manekinem” Sandora Sterna, ale w takim wypadku radziłabym nie wierzyć podszeptom intuicji, bo jak się okazało zamiarem Staceya Meneara nie było rozpisanie historii nacechowanej psychologiczną głębią. Swoją opowieść zbudował na wyświechtanych w kinematografii motywach, a Bell jakoś nie wykazywał większego zainteresowania straszeniem widza, choćby tylko klimatem. Niemniej lekkość, z jaką scenarzysta sportretował powszechnie znane, acz w tym gatunku nadal nośne wątki, zręcznie prześlizgując się przez konwencję sprawiło, że zatęskniłam za Jamesem Wanem. Wydawało mi się po prostu, że w jego rękach „The Boy” mógłby pochwalić się zdecydowanie częstszymi technikami obliczonymi na choćby chwilowe poruszenie odbiorcami, przynajmniej przez wykorzystanie dynamicznego montażu. Bell natomiast postawił na bardziej subtelną narrację, co zdałoby egzamin, gdyby dobitniej bazował na nastroju i gdyby nie przynależność scenariusza „The Boy” do grupy mainstreamowych straszaków, nastawionych na czystą rozrywkę, a nie wyszukaną stylistykę i nieoczywiste rozwiązania fabularne. Wizja Meneara w moim odczuciu kolidowała z zapatrywaniami Bella - może dlatego, że reżyser nie ma doświadczenia z przekładaniem na język filmu fabuł, w procesie powstawania których nie brał dużego udziału, a może zwyczajnie nie potrafił spotęgować niepokojącego wydźwięku nastawionych na straszenie sekwencji, w efekcie wielce rozczarowując swoim upartym wycofaniem. Na początku jest całkiem interesująco, głównie przez osobliwy wydźwięk problematyki filmu i obiecujące miejsce akcji. Mamy młodą Amerykankę po przejściach, moim zdaniem bezbłędnie wykreowaną przez Lauren Cohan, która dostaje pracę opiekunki do dziecka w starej, wielkiej posiadłości położonej w cichym, angielskim zakątku. Budowla robi naprawdę imponujące wrażenie, tak z zewnątrz, jak i wewnątrz – surowa architektura, mnogość mrocznych, acz urządzonych z przepychem pomieszczeń nasuwają skojarzenia ze starymi, dobrymi gotyckimi horrorami, szczególnie wziąwszy pod uwagę mglistą, zimną scenerię angielskiego pustkowia roztaczającego się dookoła posiadłości Heelshireów. Moment zawiązujący właściwą akcję „The Boy” ma miejsce niedługo po przyjeździe Grety Evans w te zaciszne strony i pobieżnym obejrzeniu niektórych pomieszczeń w domu, ale zanim to nastąpi twórcy delikatnie sygnalizują nam rychłe niebezpieczeństwo już w chwili pojawienia się pracodawców Amerykanki. Szczególny niepokój wzbudza szorstka w obyciu pani domu, zauważalnie zdystansowana, dystyngowana kobieta w podeszłym wieku bardzo poważnie podchodząca do kwestii wychowania swojego ośmioletniego syna. I nie byłoby w tym niczego nadzwyczajnego, gdyby tylko latorośl Heelshire’ów nie była lalką z porcelanową twarzą, co ku swojemu rozbawieniu wkrótce odkrywa Greta. Ją to bawi, widzów do pewnego stopnia pewnie też, ale komiczny wymiar tej nadzwyczajnej sytuacji nie przysłania w całości czającej się gdzieś na obrzeżach zapowiedzi niebezpieczeństwa, z jakim najpewniej z czasem będzie musiała się zmierzyć główna bohaterka. Gdyby jednak ktoś miał wątpliwości tuż przed wyjazdem pani Heelshire wyznaje Grecie, że bardzo jej przykro, co każe sądzić, że Amerykanka nieświadomie została wmieszana w jakiś spisek, którego cel przez długi czas będzie skrzętnie skrywany przed widzem.

Każdy, kto oglądał chociażby „Annabelle” w dalszej części seansu zapewne będzie się spodziewał akcentowania nadnaturalnej natury tytułowego chłopca. Podobnie, jak we wspomnianym obrazie twórcy nie wprawiają w ruch porcelanowego oblicza Brahmsa, często koncentrując kamerę na jego niewinnej, acz w pewnym stopniu demonicznej twarzyczce, sugerując rychłe przymknięcie oczu, ale każdorazowo rezygnując z takiej formy straszenia. Lalka daje wyraz swojego ożywienia jedynie wówczas, gdy pozostaje poza wzrokiem Grety i oglądającego, przemieszczając się z miejsca na miejsce, włączając muzykę, czy rozrzucając rzeczy Amerykanki. Wiemy, że złośliwe zachowanie lalki jest spowodowane niewywiązywaniem się z obowiązków narzuconych Grecie przez wymagających pracodawców, ale raczej trudno się dziewczynie dziwić, że nie roztacza troskliwej opieki nad materią nieożywioną… Widz przez cały czas zdaje sobie sprawę, że z tą lalką coś jest nie tak, że sytuacja nie jest tak prosta, jak myśli Greta (ot, bogaci ludzie nie poradzili sobie ze stratą syna, więc przerzucili swoje rodzicielskie obowiązki i uczucia na zabawkę), ale główna bohaterka przez długi czas nie dopuszcza do siebie takiej możliwości. Kiedy jej rzeczy znikają, a ona sama zostaje zamknięta na noc na strychu podejrzewa obecność jakiegoś intruza i prosi pracownika Heelshire’ów, Malcolma, o przeszukanie domostwa. Jego obecność, jak można się tego spodziewać generuje wątek romantyczny – typowe poznanie nowego mężczyzny, do którego główna bohaterka z czasem zapała głębszym uczuciem, i który będzie jej towarzyszył w niedoli. Nawet nie będę tego komentować, wystarczy, że byłam zmuszona przetrwać te wszystkie pospolite, mdłe ustępy romantyczne, które miejscami przysłaniały warstwę nadnaturalną, i tak mało dobitnie akcentowaną. Poza wizualizacjami koszmarnych snów Grety, z dwiema dobrze obliczonymi w czasie jump scenkami podkreślonymi głośną muzyką (ręka wychodząca zza ściany, nagły ruch lalki) właściwie nie uświadczymy tutaj zdecydowanych form straszenia. Bell próbował bazować na klimacie grozy, akcentowanym tajemniczą obecnością w formie przemykających cieni i wspomnianego rozrzucania rzeczy Grety, ale próbował to w tym przypadku „słowo klucz”, bo nie udało mu się wprawić mnie w pożądany nastrój – uczulić na rychłe niebezpieczeństwa, tak abym w pełnej gotowości wyczekiwała wizualizacji zagrożenia. Ubolewam również nad tak szczątkowym zarysowaniem relacji Grety i jej byłego, agresywnego chłopaka – jego rolę potraktowano po macoszemu, a przecież motyw fizycznego i psychicznego znęcania się nad kobietą mógł stanowić przyjemne urozmaicenie właściwej problematyki filmu, gdyby tylko nieco go rozbudować. Gwoli sprawiedliwości zaznaczę tylko, że chociaż akcja „The Boy” w przeważającej większości podąża utartym w kinie grozy torem scenarzystka nieco zboczyła z konwencjonalnej trasy w końcówce. Owszem, nie wykorzystała nadzwyczaj innowacyjnego wątku, bo w paru filmach już podobny widziałam, ale w kontekście tego konkretnego scenariusza trochę pograła sobie na oczekiwaniach widza. Następnie przeskakując do typowo hollywoodzkiej finalizacji, ażeby przypadkiem nikogo nie pozostawić z negatywnymi emocjami…

Tak jak się spodziewałam „The Boy” okazał się typowym przedstawicielem kinematografii grozy głównego nurtu, obliczonym na jednorazową rozrywkę i właściwie niczym niewybijającym się ponad przeciętność. Nie męczyłam się zanadto podczas seansu, to fakt, ale też nie mogę powiedzieć, żeby cokolwiek wymusiło na mnie baczniejszą uwagę. Ot, pogapiłam się w ekran bez konieczności zwalczania pokusy przerwania projekcji, ale też bez żywszych emocji, które sprawiłyby, że „The Boy” na dłużej zająłby moje myśli. Średniak, jakich wiele, bez aspiracji do czegoś bardziej wartościowego, aniżeli jako taka rozrywka przeznaczona „do jednorazowego użytku”.