Rok
2018. Trzydziestoczteroletnia autorka powieści detektywistycznych,
Sophie Beck, przeprowadza się ze swoim partnerem, Shaunem Grayem, z
Londynu do wioski Upfield Common w Surrey Hills, gdzie mężczyzna ma
objąć stanowisko dyrektora szkoły z internetem o nazwie Maypole
House. Sophie i Shaun zajmują chatę stojącą na terenie szkoły, w
pobliżu której kobieta niebawem dostrzega tabliczkę z napisem „Kop
tutaj” i strzałką skierowaną w dół. W ten sposób znajduje
coś, co ma związek z nadal nierozwiązaną sprawą zaginięcia pary
nastolatków sprzed roku. Lata
2016-2017. Dziewiętnastoletnia Tallulah Murray godzi opiekę nad
rocznym synkiem Noahem ze studiami. Do niedawna pomagała jej tylko
matka, Kim Knox, ale dziewczyna ponownie wpuściła do swojego życia
Zacha Allistera, ojca Noaha. Chłopak zamieszkał z nimi, ale tylko
Kim cieszyła jego obecność. Tallulah bezskutecznie próbuje
przywołać w sobie dawne uczucia do Zacha, głównie z myślą o ich
dziecku, jednocześnie zacieśniając sekretną przyjaźń ze
Scarlett Jacques, znajomą z uczelni mieszkającą wraz z rodziną w
Mrocznym Domu, starej, imponującej rezydencji otoczonej gęstym
lasem. Domostwie, w którym Tallulah i Zach będą widziani po raz
ostatni.
Lockdownowa
powieść Lisy Jewell, bestsellerowej brytyjskiej autorki, obecnie
mieszkającej z rodziną w Swiss Cottage w Londynie. Autorki między
innymi „Widzę cię”, „Niewidzialnej dziewczyny” i „Idealnej
rodziny”, która to powieść w 2022 roku doczekała się
kontynuacji. „Noc, w której zniknęła” (oryg. „The Night She
Disappeared”), thriller psychologiczny, który swoją światową
premierę miał w roku 2021 – pierwsze polskie wydanie, w
tłumaczeniu Agnieszki Brodzik, pojawiło się w roku 2022 z
inicjatywy wydawnictwa Czwarta Strona – podobnie jak „Idealna
rodzina”, swoje narodziny zawdzięcza czemuś nader prozaicznemu.
Ktoś w obecności Lisy Jewell wspomniał o szkole z internatem, a ją
w tej samej chwili ogarnęło pragnienie napisania książki w jakiś
sposób związanej z taką placówką. Jej myśli powędrowały w
stronę kryminalnej zagadki na angielskiej prowincji i kiedy obracała
to w głowie, nagle w jej wyobraźni wyrósł znak z napisem „Dig
Here”. W posłowiu „Nocy, w której zniknęła” (właściwie
sekcja z podziękowaniami), Jewell opowiada o „bólach, w jakich
rodziło się to dziecko”. Potrzebowała czasu, by dostosować się
do zupełnie nowej (oczywiście nie tylko dla niej), nienormalnej
sytuacji – przestawić na tryb pracy w lockdownie tłumaczonym
pandemią COVID-19.
Wydawać
by się mogło, że ulubiona struktura narracyjna poczytnej pisarki
Lisy Jewell, której kariera nabrała rozpędu po wejściu na
mroczniejszy obszar literatury popularnej, wymaga większego
skupienia, bardziej wytężonej pracy od na pozór najprostszej z
istniejących konstrukcji, czyli narracji liniowej. Autorce „Idealnej
rodziny” najłatwiej pracuje się „w różnych strefach
czasowych” i/lub z więcej niż jedną centralną postacią. „Noc,
w której zniknęła” to opowieść o trzech kobietach: dwie są ze
sobą blisko spokrewnione, a ostatnia zostaje niejako wciągnięta w
ich tragedię. Nitka Kim Knox zawiązuje się w czerwcu 2017 roku,
wątek Sophie Beck otwiera się w sierpniu 2018, a trochę później
Jewell wypuszcza ścieżkę Tallulah Murray, poczynając od grudnia
2016 roku. Brzmi bardziej skomplikowanie, niż jest w istocie. Jewell
zadbała o to, byśmy z łatwością odnaleźli się w tej nie tak
znowu szerokiej przestrzeni. Nie musiałam wkładać żadnego wysiłku
w „żonglowanie tymi trzema piłeczkami”. W zasadzie to autorka z
pasją oddawała się temu zajęciu, a ja z rosnącym
zainteresowaniem, bez grama niewskazanej dezorientacji, się temu
przyglądałam. Maypole House to nowe miejsce pracy Shauna Graya,
rozwodnika, który od paru miesięcy spotyka się z Sophią Beck,
autorką powieści detektywistycznych wydawanych pod pseudonimem P.J.
Fox, które zdecydowanie większym zainteresowaniem cieszą się
choćby w krajach skandynawskich niż w Wielkiej Brytanii. Sophie
nigdy wcześniej nie mieszkała na prowincji; jej domem zawsze był
Londyn. Autentycznie kocha to miasto, ale po namyśle przyjmuje
propozycję Shauna. Zamieszkajmy razem na wsi, w chatce na terenie
Maypole House, szkoły z internetem skierowanej do nastolatków
mającej poważne zaległościami w nauce, trudności z przyswajaniem
wiedzy. Shaun Gray właśnie został nowym dyrektorem tej okazale się
prezentującej placówki – wiktoriański moloch pod lasem, w
zacisznym, malowniczym zakątku maleńkiej miejscowości Upfield
Common w Surrey Hills – a Sophie może przecież pracować
wszędzie. A przynajmniej tak jej się wydawało. Zawsze była
elastyczna, ale trudno przenosić się myślami do fikcyjnego świata,
kiedy wokół tyle się dzieje. W każdym razie Sophie zderza się w
Upfield Common z tajemnicą, na punkcie której dostaje małe, raczej
niegroźnej obsesji. Zaginięcie młodych rodziców, Tallulah Murray
i Zacha Allistera, do którego doszło trochę ponad rok wcześniej.
Jakby rozpłynęli się w powietrzu. Matka dziewczyny, Kim Knox,
nigdy nie wierzyła w teorię głoszoną głównie przez matkę
chłopaka, w ucieczkę młodych od odpowiedzialności za małego
człowieka, ucieczkę od niechcianych obowiązków, jakie spadły na
ich nieprzygotowane barki po przyjściu na świat Noaha,
nieplanowanego dziecka, którym teraz praktycznie w pojedynkę (z
niewielką pomocą syna Ryana) zajmuje się Kim. Pozostaje więc
tylko porwanie, śmiertelny w skutkach wypadek i zabójstwo, może
podwójne, może nie. Według Kim to najbardziej prawdopodobne
scenariusze, bo Tallulah za żadne skarby świata dobrowolnie nie
oddaliłaby się na tak długo od Noaha. Nie zostawiłaby swojego
ukochanego dziecka. Tak widzi to Kim, ale czytelnik wkrótce przekona
się, jak przerażająco mało widziała ta biedna kobieta.
Niewtajemniczona w sprawy Tallulah i Zacha. Sekretne życie
współlokatorów Kim, którzy po raz ostatni byli widziany w
Mrocznym Domu. Rezydencji, której budowa rozpoczęła się w roku
1643 i można powiedzieć, że nigdy się nie zakończyła. Zlepek
różnych stylów architektonicznych – swobodny rozrost, który
bynajmniej nie odbił się negatywnie na prezencji tego domiszcza.
Zaczął marnieć dopiero po zniknięciu Tallulah i Zacha. Porzucony,
skazany na pastwę żywiołów, w tym rozbrykanej młodzieży:),
opuszczony, ale wciąż wchodzący w skład majątku Jacquesów.
Scarlett
Jacques i Tallulah Murray. Co łączyło te dziewczyny? Luźna
znajomość? Wielka przyjaźń? Dziewczyny różniły się jak dzień
i noc. Ta pierwsza uchodziła za prawdziwie wolnego ducha,
lekkoducha, obdarzonego niesamowitą charyzmą. Prawdziwy pępek
świata, a raczej jej mikrokosmosu, do którego przynajmniej na
chwilę wciągnęła „szarą myszkę” z college'u. Scarlett i
Tallulah studiowały na tym samym uniwersytecie, tyle że na innych
wydziałach. Jacquesówna zawsze brylowała w towarzystwie, a
Murrayówna przeważnie trzymała się na uboczu. Takim zupełnym
odludkiem wprawdzie Tallulah nigdy nie była, ale jeśli już miała
najlepszą przyjaciółkę, to była nią jej własna matka. Ze
swoimi rówieśnikami utrzymywała raczej luźniejsze, koleżeńskie
stosunki. A potem w centrum jej małego wszechświata znalazł się
Noah. Tallulah nie miała czasu, ani nawet ochoty, na życie
towarzyskie. Dzieliła czas między naukę i opiekę nad swoim
słodkim maleństwem. Ojciec dziecka, Zach Allister, najpierw uchylił
się od odpowiedzialności, umył ręce, zostawił Tallulah samą -
no, niezupełnie, bo z pomocą pośpieszyła jej rodzicielka - z tym
zupełnie nowym dla obojga wyzwaniem. Właśnie „dla obojga”, bo
oto jest ojciec marnotrawny. Zach wrócił, ale ich wspólne pożycie
nie układało się po jego myśli. Tallulah była jakaś inna, to
nie była ta sama dziewczyna, którą kiedyś obdarzył miłością,
ewentualnie czymś co pomylił z miłością. Obsesja? Ktoś tu na
pewno wpadnie w sidła obsesji, ale to wcale nie musi być Zach. Tak
czy inaczej, w rodzinnym domu Tallulah zapanuje niezdrowy,
dysfunkcyjny układ. Kim z rosnącą nadzieją będzie patrzeć w
przyszłość tej dwójki. Dobry chłopak i znowu otwierająca się
na niego dziewczyna. Wspaniali rodzice, którym niewiele już brakuje
do zyskania własnego kąta. Zach gromadzi pieniądze na lokum tylko
dla ich trójki. Nie żeby Kim przeszkadzało ich towarzystwo, ale na
pewno będzie im wygodniej we własnych czterech ścianach (jej
trochę też, bo nie będzie już musiała zarywać nocy). Ale
zdejmijmy te różowe okulary i przejdźmy do Tallulah. Ona odbiera
to zupełnie inaczej niż jej rodzicielka. Tym oto sposobem Lisa
Jewell dobitnie pokazuje, jak bardzo niezorientowani możemy być w
naszym otoczeniu. Widzimy jedno, jest co innego. Białe w
rzeczywistości może być czarne. A może prawda leży jeszcze gdzie
indziej? Może Tallulah wyciąga zbyt daleko idące wnioski odnośnie
Zacha? Fałszywy portret młodzieńca malowany przez wypaloną
miłość? Ostrzegawcze sygnały coraz częściej wysyłane wyłącznie
w jej kierunku przez chłopaka, mogą być wyolbrzymiane przez coraz
bardziej zdesperowaną nastolatkę. Nawet jeśli zachodzi tu jakaś
krzywdząca Zacha nadinterpretacja, to dla Tallulah, a niewykluczone,
że dla obojga, najlepsze byłoby natychmiastowe rozstanie.
Dziewczyna nie jest jednak przekonana, że to to byłoby dobre dla
Noaha. Lepsza niekochająca się rodzina niż rodzina niepełna? Niż
choćby taki model, jaki przyjęli rodzice bliźniaków po rozwodzie?
Shaun Gray pewnie wolałby spędzać więcej czasu z synem i córką,
które w momencie zaangażowania się aktualnej partnerki ich
rodziciela w sprawę zaginięcia nastolatków z Upfield Common, liczą
już sobie siedem wiosen, ale autorka nie daje nam żadnym powodów
do zamartwiania się o jego latorośle. Nic nie wskazuje na to, by
chowali urazę do matki i/lub ojca. Mało tego: szczerze polubili
nową dziewczynę taty. Sophie też zdążyła się już do nich
przywiązać, ale przyszłość teraz stanie pod wielkim znakiem
zapytania. Przyszłość z Shaunem. Obok działalności
detektyw-amator Jewell rozsnuje opowieść o „przesadzonej
roślinie”. Naturalnym środowiskiem Sophie jest Londyn, a nie
zapadła wieś „na końcu świata”. Kołem ratunkowym dla
Tallulah mogła być Scarlett Jacques, a dla Sophie podobną rolę
spełni tajemnicze zaginięcie tej pierwszej i jej chłopaka.
Zainteresowanie przerodzi się w małą obsesję niedługo po pójściu
za wskazówką zostawioną na terenie Maypole House. Tabliczka z
odręcznym napisem „Kop tutaj” i strzałką skierowaną w dół.
Nie do końca przekonało mnie rozwinięcie tego motywu – trochę
naciągane – ale więcej tego rodzaju niedogodności podczas
lektury „Nocy, w której zniknęła” nie uświadczyłam. Nie
jestem pewna, czy to dobra propozycja dla osób szukających
potężnych zaskoczeń – dość przewidywalna intryga –
porządnych wstrząsów sejsmicznych, które długo się wspomina,
obraca w myślach, ogląda pod różnymi kątami. Ale wypatrujących
bardziej kameralnych prozatorskich symfonii jak najbardziej zachęcam
do zapoznania się z tą pozycją. Nieśpieszne rozpalanie
emocjonalnego ognia, konsekwentna intensyfikacja niewygodnych, acz
zwykle pożądanych od dreszczowców emocji. Małomiasteczkowy
klimat, opuszczona rezydencja w leśnej głuszy i też ściągający
wzrok, też podejrzany wiktoriański budynek w sąsiedztwie, choć
może niezbyt bliskim. Obsesja, pożądanie, desperacja, zagubienie,
rozpacz jednej matki, zdumiewająca beztroska drugiej i
obezwładniająca miłość, przepiękne uzależnienie trzeciej.
Poruszająca,
uczuciowa opowieść o dziewczynie, która bała się pająków,
kobiecie, która oddałaby wszystko za prawdę, nie mając przy tym
pewności, czy jej psychika zniesienie to spodziewane obciążenie i
wreszcie o powieściopisarce, która uznała, że nie zaszkodzi
trochę pokopać. Moich oczekiwań Lisa Jewell nie zawiodła. „Noc,
w której zniknęła” to kolejny trafiony podarek od brytyjskiej
gwiazdy współczesnego thrillera psychologicznego. Poczytnej
pisarki, która tym razem przeniesie Was na angielską prowincję,
gdzie chowa się domiszcze, które spokojnie mogłoby „zagrać” w
filmie Tima Burtona. Gdzie śledztwo w sprawie zaginięcia pary
nastolatków wciąż pozostaje otwarte. To jak? Włączycie się w
poszukiwania? Tego Wam życzę. Z najlepszymi intencjami.
Za
książkę bardzo dziękuję wydawnictwu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz